اتا شاد ءِ لچّہ شپانک ءِ راجمانی کسّہ

 اتا شاد ءِ لچّہ شپانک ءِ راجمانی کسّہ 

شاہ ابن شین                               

من کہ ھردیں لبزانک وانگ ءُ نویسگ بندات کُت یک جُستے دائم میلانک اَت کہ لبزانت ءِ راجمانی اُگدہ چے بہ بیت یا نبشتہ کار ءُ لچّہ کارے ءِ ڈُبّہ پہ وتی راجمان ءُ چاگرد چے بوت کن اَنت؟

ایشی ءِ پسّہ ءِ درجَنَگ پہ من گران اَت کہ رسانک سک لُکّ اَت بلے ھردیں اے جُست گام گام ءِ سرا دیم ءَ اتک گڑا ایشی ءِ پسّہ ءِ درجَنگ ءِ ھاترا من گوں لبزانتانی جند ءَ یا آھانی کتاباں دیم پہ دیم بوتاں  ءُ پسّہ چه اتا ءِ جند ءِ گلگدارے ءَ رست. اتا گوشیت، 

 "آ مردم مردمے نہ اِنت کہ ایوک پہ وت نبشتہ بہ کنت ! پرچا کہ یک نبشتہ کارے ءِ یک ڈُبّہ یے یک پرزے ھم ھست اِنت پہ راجمان ءَ ، گوں راجمان ءَ آئی ءِ کَدرانی کمٹمنٹے ھست، زلپ ءُ انارکاں بہ گلائیت زیبائی ءِ توسیپ ھرابیں چیزے نہ اِنت بلے وت ءَ راجمان ءِ جیڑہ آں یکِـّر مہ کنت اگاں آ چوش کنت گڑا آ کمٹڈ شائرے نه انت."

اتا ءَ مدام جھد کتگ کہ آئی ءِ شئیر ءِ شئیریت ھم بہ مان ایت ءُ آئی ءِ ھیال گوں راجمان ءَ کمٹمنٹے ھم بہ بیت

بلے مروچیگیں نبشته کارانی هیال ایش انت که اگاں آ راجمانی کمٹمنٹے بدار انت اے تاکاری یے بیت. بلے اتا شاد ھم گُش ایت " یک مردمے گُژنگ اِنت آئی ءِ دیم ءَ تو شئر وان ئے آئی ءِ لاپ پُرّ نہ بیت آ وھد ءَ آئی ءَ شئر ءِ ناں بلکیں دگہ کُمکے  پکار بیت آئی ءَ را دگہ کمک بہ کن." گوستانک گواه انت که لبزانت چاگردانی اسلیگ ایں آدینک بوتگ ءُ هر اهد ءِ اکس کشی چه تاکاری ءَ گیش لبزانک ءَ کتگ.  .

اتا ءِ  شائری لس مهلوک ءِ  دردانی درشان انت لچّہ "شپانک" ءِ چاگرد ءُ کارست ھما کس اَنت کہ مئے کش ءُ گوراں زندگی کنگ ءَ اَنت بلے آھانی کِسّہ ءَ را بیان کنوک آھانی گم ءِ بار ءَ کوپگ دیوک ءُ پرآھاں توجیل سازوک نیست..

شپانک ءِ کِسّہ یک انچیں ارمانے یک انچیں بزّگیں موتکے کہ آئی ءِ درشان مدام سرداری،  واجھی،  زات ءُ زُریاتی، ازگاری ءُ تمردی ءِ گَردُو ایں پاگاں چیر ترّینتگ،  اے کِسّہ ءَ را ھر زمانگ ءُ باریگ ءَ سھگیر کنگ بوتگ بلے اتا شاد ءَ ھمے کسّہ چہ بندی جاھاں آجو کتگ ءُ لچّہے ءِ کالب ءَ درشانتگ..

سر زاهرا اے یک شپانکے ءِ ءُ آئی ءِ دَمســاز ءِ کِسّہ اِنت بله جهلانکی ءَ اے هما بیوسی ءُ  نادزرسی ءِ کسّه انت که اهد ءِ میر ءُ واجهاں په لس مهلوک ءَ در چتگ. 

دُور ماں کوھِستگیں  زمینے ءَ روچ میزان میزان جھل روان اِنت،  روچ ءِ برانزاں سرجمیں کوھستگ ءَ را سُھر چکیں زردی یے پر شانتگ.  ڈل پادیں زمین ءَ دور دور ءَ دروھاپ دَرا اَنت بلے نوں ھاٹیگ اش ھتم اِنت کہ سھت اسُر اِنت.  کوہ دیماں وڑ وڑیں کاہ رُستگ شیپاں آپ مان، داز سبز اَنت، گوانگیر بر اَنت.

  

یک نیمگے رمگ چرگ ءَ اِنت رمگ ءَ کمّے گِست ءَ شپانک اِنت. اتا ءِ شپانک چه مۓ اهد ءِ شپانکان جتا نه انت. پُچّ ئےِ لیگار اَنت سواس ئےِ سُواتگ اَنت لنٹاں تلکار بستگ ءُ چمّ چہ تبد ءِ سوچشتاں لکیر لکیر اَنت ... شپانک مزن ایں سنگے ءِ سرا نشتگ ءُ آئی ءِ دوستدار چرائی ءَ کمّے گِستا اوشتاتگ ءُ شپانک ءَ ھیران ھیران ءَ چارگ اِنت ...   چوناها باریں آ په چیا شپانک ءِ گورا اتکگ بله آ الم وتی گڈّ ءِ رندا کئیت ءُ ھمروچی ایں رو ءُ آھاں آئی ءَ گوں شپانک ءَ مھر بیت روچ بُکگّ کمّے پیشتر آ ھردو وتی وتی راھاں گِر اَنت بلے مرچی ھردُکانی گُڈّی دیدار اِنت مرچی گش ئے روچ ھم اِشتاپی اِنت یک بزیں تھاری یے چہ کوھاں پشت سر کشّاں سرجمیں کوھستگ ءَ مان پتاھگ ءَ اِنت شپانک گال ایت 

"شپ پہ وتی بے وانکی ءِ دْرنگ ءَ ایر دیان اِنت

روچ وتی ھر روچی ئیں ھلک ءَ جُنزان اِنت 

ڈرّو ڈرّو بیا کہ من ءُ تو ..... راہ گِـــراں 

گوانک بہ دئے وتی لَسّھیں گَڈّ ءَ ( سک پلینگ ایت)

من وتی شیپل ءَ شیزاراں..." 

 اے لچّہ ءِ بنداتی ندارگ اِنت اتا شاد ءِ لچّہ آنی زیبائی ایش اِنت کہ آ وتی کِسّہ ءَ یکپارگی بیان نہ کن اَنت بله اتا وتی وانوک ءَ میزان میزان دیم ءَ بران کنت ءُ لچّہ ءِ کِسّہ ءَ پرّیسان کنت اتا  چه ابرم ءِ نکشاں چندے انچیں ندارگ گچین کنت کہ وانوک ءِ دل ءَ یک ھُبّے ودی کنت ءُ وانوک چرے ھنرمندی ءَ سان زور ایت ءُ دیم ءَ وانان کنت. اے ھنر ءِ بابت ءَ 1817 ءَ کولرج نبشتہ کنت کہ "لچّہ ھردیں گوں ابرم ءُ آئی ءِ زیبائی ءَ ءُ چہ ھما زیبائی ءَ ودی بیوکیں رنگ ءَ رژنائی بہ زور ایت آ وانوک ءَ را تاھیرے دنت." کولرج ءِ گشگ اِنت کہ لچّہ ءِ کِسّہ ، کِسّہ ءِ کارست ءُ ویل  انچو درشانگ بہ بنت چرآھاں ھمے ابرم کہ ما ئےِ وتی کش ءُ گوراں گِندگ ءَ ایں چریشی ءَ سک نزیک بہ بنت گڑا وانوک وتی جند ءَ در جت ءُ وت ءَ یا وتی پجّاروکیں مردمے یا ندارگے سما کت کنت ھمے آئی ءِ وانگ ءِ ھب ءَ گیش کنت ءُ آئی ءَ وشکام کنت.

 

"دم پہ دم ءَ روزردگ ءَ گِندئے

چکّ جن ئے ءُ سک من ءَ ارمانی چارئے

ایر روان اِنت روچ تئی دل ایر رچان اِنت

رولھی انت تئی ناکو ءِ سھریں چم نہ اَنت

کہ آچ گروشکاں چو کہ ترا گِنداَنت گوں من 

رولھی اَنت پہ من کہ گشئے تئی دست ءِ ھِنّی

یا 

بلے بِلّ....

گڑا زگریں ھون منی 

گوانک بہ دئے وتی لسّھیں گَڈّ ءَ (سک پلینگیت)

من وتی شیپل ءَ شیزاراں..."

لچّہ انچو دیم ءَ شت یک نوکیں کارستے پدّر بوت  ءُ یک جیڑھے ھم شپانک گوشیت که من ءَ اے ترند تبیں مرد ءِ بیمّ ءَ گیش اے ھبر کُھتیگ کنت  کہ تئی دستاں پہ دگرے رنگ آباد بنت 

"شپ  پہ وتی بے وانکی ءِ درنگ ءَ ایر دیان اِنت..."

اے شپ ءُ ایشی ءِ بے وانکی ءِ دْرنگ ھما وتساچیں، کور دیدیں راجمانی دود اَنت کہ ایشاں نہ تھنا مھر ءِ پٹّ ءَ بلکیں زندمان ءِ ھر پڑ ءَ راجاناں تاوان داتگ.

اتا شاد راجمان ءِ تہ ءَ واجھی رھبندانی مدام بگیر اِنت آ پاگاں ایر جنت، توانگری ءُ مردم ھُدائی ءَ ایر جنت ، زات ءُ زریاتی وتساچیں لکیر ءُ ھنداں ایر جنت آ اے نادراھی ءِ گوستانک ءَ شرّی ءَ آشنا انت کہ ایشی ءَ چینچو زوال کاری آورتگ. ڈاکٹر مبارک الی وتی کتاب ،غلامی اور نسل پرستی، ءِ ته ءَ ھمے مردم ھدائی ءِ یک درورے چه  روم ءِ نامی ایں دپتر زانت ٹیسیٹس ءَ کاریت که ٹیسیٹس ءَ یک انچیں ویلے ءِ بابت ءَ نویس اتگ کہ شست ءُ  یک پیش مسیح ءَ رُوم ءِ تہ ءَ یک گلامے وتی واجہ ءِ بدیں روِشت بدزبانی ءُ لٹّ ءُ کُٹّاں بیزار بیت گڑا آ واجہ ءَ  کُشیت. 

واجہ ءِ بیر چہ چارسد گلاماں گِرگ بیت  آھانی تہ ءَ کسانیں زھگ زالبول ءُ  کماش هم ھوار بوتگ اَنت.

 اے زکر ءَ شپانک ھم کنت کہ داں مئے ھلک ءُ بولک یک مہ بنت مئے یک جاہ بیگ نہ بیتگیں کارے 

گھتر ھمیش اِنت بیا زوت رواں کہ تھاری ودّان اِنت ءُ دگہ ڈوھے مئے سرا مہ بیت 

پرچیا ارسی بئے منی بانک

دود ھمیش اِنت،  مئے ءُ تئی ھلک ءُ بولک ءِ

من چہ جتائیں ٹکّ ءُ بولکے

تو چہ جتائیں ٹک ءُ بولکے

اتا ءِ کارست سازی ءِ کمالانی تہ ءَ یک کمالے ایش اِنت کہ آئی ءَ مدام کارست ءَ را ھمائی ءِ جند ءِ زبان دپ ءَ داتگ انچو کہ اے لچّہ ءِ تہ ءَ شما سما کنگ ءَ اِت کہ لچّہ کارشپانک ءِ گپّانی میان ءَ لبزانتیں اتا ءَ آرگ ءَ نہ اِنت. آ اے دمان ءَ وت شپانک انت. پوره اتا ءَ گون شوانگاں امرے گوازینتگ. یک نبشتہ کارے کہ آئی ءَ زندگی ءَ شوانگ نہ دیستگ،  دریا ورد ءُ دھکاں کار نہ دیستگ گونائی ءَ وھدئےِ نہ گوازینتگ بہ گندئے یک انچیں کارستے بہ ساز ایت بلے گونائی ءَ انساپ کت نہ کنت بلے اتا گوں وتی کارستاں سرجم ءَ انساپ کنگ ءَ انت. .

مزھرالسلام گشیت " لبزانت یا نبشتہ کار چاگرد ءِ ھست ءُ نیست ھما وھد ءَ گشگ بیت کہ آئی ءِ ساچشتی راست مدام چہ آئی ءِ جند ءِ کارست ءُ آئی ءِ ازم ءِ راستی ءِ باتن ءَ بہ تُروک ایت."

شپانک لچّہ ءَ کہ وان ئے ھمے سما بیت اتا ءَ داں مُدّتے گوں شپانکاں زند گوازینتگ ، نہ تھنا شپانکاں گوں بلکیں گوں ھما مالداریں سرداراں ھم کہ آھانی پاگ ءِ ساھگ ءَ بیوکیں ھر شور ءُ سَلاہ یا زوریں پیسلہ آنی مانا ھما سنگ ءِ سرا کشتگیں لکیرئیگ اِنت کہ ھچبر بدل نہ بیت. 

یک نبشتہ کارے ءِ گوں وتی لچّہ کاری ءَ کمٹڈ بوھگ ءِ چدو مستریں درور نہ بیت کہ آئی ءِ گوں وتی راج ءَ آ یک شوانگے ھم بہ بیت گوں آئی ءَ کمٹمنٹے ھست ، کمٹمنٹ پمیشکا ھست کہ آ ھواریں،  آئی ءِ ھبّ ھواریں،  آئی ءِ زمّہ واری ھوارانت ءُ آئی ءَ پد آئی ءِ بھرِشتے ھوارانت.

"ھنچ گش اَنت تئی ناکو بازیں ملک ءُ میراسے دارایت

ھنچ گش اَنت اے کُلّیں ھلک ءِ اے سجھیں مڈّی

پیش ءَ کئے زانت کئی؟  مرچاں تئی ناکو ءِ دست ءَ اَنت

من کہ منی دست ءَ ھچ مالے،  ھچ ملکے،  ھچ مڈّی یے نیست

من کہ شپانکیوں، وتی زند ءَ شپانکی مرک کنیں

تو کہ وتی ھلک ءِ لاڑُک،  شررنگیں جِنّک،  زَرّدارے ءِ چُکّ

انگت تئی دل پہ من ھدوک اِنت

انگت منی دل پہ تو زروک اِنت 

پرچے گنوک اِنت..."

اد ءَ انسانی جزبگانی چونیں مانا داریں ندارگے 

مھر انچیں جزبگے کہ وتی ھدّ ءُ ابیل ءَ زات ءُ زُریاتی،  ازگاری ءُ زرداری ھچ وڑیں سیمسر ءُ بندش نہ سگّ ایت، اے دنیائی راستی یے انسان وتی نپ ءِ ھاترا ھر چیز کنگ بہ لوٹ ایت کت کنت، آئی ءَ کسے دوست بہ بیت ءُ اے دوستی ھردو ایں نیمگاں یک وڑ توانا بہ بیت آ نام ءُ نسب کار ءُ کسب ھچ نہ چار ایت درائیں بندشاں پروش ایت بلے شپانک وتواھے نہ اِنت 

آئی ءِ ابرم ءَ اے نادراھی مان نہ اِنت آئی ءِ تہ ءَ اے سِنچ ھست کہ من وتی زند ءَ شپانکی گوازینت کناں ءُ شپانکی مُرت کناں بلے منی مھر منی دوزواہ منی دمساز چرے شپانکی زند ءِ سکّی آں نا آشنا اِنت آ بہ گِندئے بہ سگّ ایت ھم بلے من ءَ آ شاتک نہ بیت 

"شپ تہ شپ اِنت ھچ روچ نہ بیت

من تو روچ ءِ ھمراھاں 

بیاکہ رواں بیا راہ گراں"

اے وتساچیں ھلک ءُ بولکی ءُ درآمدی دود مدام نازانتی ءِ کوراس ءَ اَنت ایشاں اے پاگی ساھگ ھچبر رژنا بوھگ ءَ نیلنت من تو روچ ءِ ھمراه ایں ما ھردو اے راستی ءَ زانیں بلے بیا راہ گریں کہ شپ پہ وتی بے وانکی ءِ درنگ ءَ ایر دیان اِنت 

من چو ھمک روچ ءِ پیم ءَ مرچی دی گنوکی گال کتوں

آزار نہ بئے

آ راہ تئی آ راہ منی

آینت تئی ھلک ءُ ڈیھ ءُ دوار

او آ منی ھلک ءِ گَٹّ ءُ گراں 

نیں تو وتی گَٹّاں جنزاں بی

نیں من وتی دگ ءَ پرّاں بیں

کہ گٹّ پہ بوجگ،  دگ پہ پرّگ زند پہ ھشکیں ارمان ءَ

دراھی ترا بات اَنت باندات ءَ

ھر باندات ءَ کہ گوں نہ اِنت تئی ناکو ءِ شرّیں چُکّ دوشک

مھر چونیں زیبائیں اھساسے وتی جند ءِ جنجال ءُ گم یک نیمگے بلے دمساز ءِ آزار نہ کنگ ءِ سما یک گوْرے کہ 

من تو ھمک روچ ءِ پیم ءَ مرچی دی گنوکی تران کتوں

آزار نہ بئے

بلے اگاں بیتگ ئے منی گپّے یا راستیں گالے ترا کمّے گران سما بیتگ گڑا پھل کن راست ھمیش اِنت لچّہ ءِ گُڈّی ستراں یک انچیں مھرے ءِ درشان اِنت کہ پرائی ءِ زانگ ءَ سما کنگ ءَ مھر ءِ ھما مِتھ زانگ لوٹ ایت کہ ماتے ءِ په چُکّ ءَ بیت. مات ءَ وتی چک اینچک هم دل نہ بیت که  به گش ایت کہ چک نادراہ اِنت آ گش ایت چمُکاں پچ نہ کنت مات ئےِ نادراہ اِنت،  یا کسے ءِ چکے براتے بیگواہ بہ بیت گڑا پرائی ءَ گش اَنت دَہ سال اِنت مات ئے گار اِنت. 

آ انت تئی ھلک ءِ ڈیھ ءُ دوار

او آ منی ھلک ءِ گٹ ءُ گراں

گٹ ھما تنکیں راہ کہ کوھانی نیام ءَ بہ بیت کنڈ ءُ بیٹ بہ بیت اسل ءَ شپانک ءِ راہ مادن اِنت تچک اِنت ناں ٹکّی جیڑہ،  نہ دود ءُ ربیدگی بندش نہ پاگی ترس بلے آ وتی دوزواہ ءَ پرائی ءِ آوکیں زند ءِ جنجالاں چہ آسودگ کنگ ءِ ھاترا ارمانے پرائی ءَ دراھی کنت پرچا کہ آ سرپد اِنت کہ گٹ پہ بوجگ ءُ دگ پہ پرّگ زند ءِ ھشکیں ارمان ءَ آ زانت کہ باندات پرائی ءِ دمساز ءَ چونیں بولکی بندش ءُ ھلکی سیمسر بند ایت

آ بس په آئی ءَ نیک دوا کنت کہ بے وسی ءِ گڈّی سِلاہ ھمیش اِنت 

اتا اگاں گوں راجمان ءَ گوں چاگرد ءُ راج ءَ اینچو نزیک مہ بوتیں اے وڑیں شھکاریں لچّہ ئےِ ھچبر پر بست نہ کتگ ات، پرچا کہ اتا وت گش ایت " لچّہ کار چہ راجمان ءَ جتا نہ اِنت اگاں کسے وت ءَ را جتا کنگ لوٹ ایت گڑا آ یا وَ نادراہ اِنت یا گِیان ءُ یوگا ءِ پیگمبرے."

 جیوز گوادر ءِ نیم ءَ برجم داشتگیں مراگش

گوادر: گال ءِ نیمءَ برجم داشتگیں مراگش