پرچا؟ گوادر ءِ توار

 پرچا؟       

 وھاب مجید                         

زِی من یک ھندی نِبشتہ کارےءِ "آٹوباہیوگرافی" بِزاں کہ وت نوشت ونت۔ اے کتاب من دو روچءِ تہا ھلاس کُت۔ اسلءَ یکّے وا اے کتاب کسان اَت ءُ دومی اِش کہ مناں کتابءِ بازیں کِرداراں گوں گِند ءُ نِندءِ شرپ حاصل اَت ءُ دگے بازینےءِ بابتءَ اِشکُتگ اَت۔ پمشکا شوک ءُ دلجمیءَ گوں کتاب زوت ھلاس کُت۔ کتابءِ تہا نبشتہ کارءَ وتی عہدءِ بازیں سیاسی ءُ چاگردی چِست ءُ ایرانی بابتءَ گپ جتگ کہ واجہ آھانی "چم دید" گواہ ات. اے واقعاتاں چہ وانوکاں بلوچءِ گوستءِ  سیاستءِ بابتءَ بازیں سرپدی ے رسیت۔ بلے ہما سوال کہ آہیءِ جوابءَ من شوھازگءَ اِتاں آ مناں تیوگیں کتابءَ دست نہ کپت۔

 سوال اِش ات کہ ہمے سیاسی جیھڑہ ءُ چِست ءُ ایر "پرچا" بیتگ اِت اَنت؟ ایشانی سبب چی اَت؟ منی نّزءَ کتاب یدّریں Description ڑسکرپشن ے یا دومی ماناءَ کِسّہے اَت۔ کتابءِ تہا Reflection بِزاں کہ پرچا ءِ بھر بیگواہ اَت۔ 

چوناہا اگاں ما وتی چاگردءَ ھم اُرت بچارایں تہ سماء بیت کہ اِدا ترا کِسّہ آروک باز دست کپیت۔ بلے ہمے کِسّاہانی مانا کنوک تو باز کم گِندے۔ زِندءِ اڑ ءُ جنجال ءُ جھیڑہانی گشوک باز است بلے پرچا جنجال است اَنت؟ اِشیءِ راستیں پسّوءَ باز کم مردم دنت۔ 

چوناہا منی نزّءَ مہے وڑیں پدمنتگ ءُ ناواننداہیں چاگرداں دو سببءَ مھلوک گِیش کِسّہ آرگ ءُ اِشکنگءَ پہ ھُدوناک بنت۔ یک سببءِ وا اِش اِنت کہ بلوچ ے بہ بیت کہ دُنیاءِ دگے کُنڑےءِ انسان ے دلوشی بِزاں کہ Entertainment آہیءِ فطرت یا ڑی این اےءَ مان اِنت۔ بنی آدم لوٹ اِیت کہ آ وتی روچءِ تہا کمّے وھد بہ کشّیت ، زندءِ ہمک روچیگیں اڑ ءُ جنجالاں یک کِرّا اِیر بکنت، وش گپی بکنت ءُ ھیالی ءُ یوٹوپیاہی دُنیاءَ بروت دانکہ آہیءَ ادارکی زہینی وشّی بِرسیت ءُ آ وتی ھمکروچی گماں بیھال بکنت۔ 

مہے مھلوکءِ کِسّہ اِشکنگ ءُ وش ءُ ڑولداریں ھیالی دُنیاءَ زندگ بیگءِ دومی سبب اِش اِنت کہ مہے چاگردءَ پٹ ءُ پول ءُ ساہنسی علم ءُ ھاس فلسفہ ءِ وانگءِ رحجان نہ بوھگءِ برابر اِنت۔ پہ درور، مہے مھلوک یک رومانٹک فلم ےءِ چارگ یا عشقی افسانہ ےءِ وانگءَ ھچبر بور نہ بیت۔۔۔ بلے میان اُستمانی سیاست ءُ معشیتءِ بابتءَ پنچ ِملنٹءَ بوان اِیت۔۔۔ آ گاسیت۔۔۔ واب کپیت. پرچا کہ پِگر کنگ ءُ جھیڑگ گِران اِنت۔۔۔ بگندے ترا تہی چاگرد، سیاست، نیک راھی ءُ فلسفہءِ بابتءَ بازیں مانگیشتگیں جُستانی پسّو دست مہ کپ اِیت یا اے جُستانی پسّوءِ شوھازءَ ترا دیمترا اوں وانگ کپ اِیت کہ مہے ھیالءَ سکیں گِرانیں کارے۔۔۔ بلے دومی نیمگءَ دِلوشی ءُ ھیالی دُنیاءَ زندگ بیگ سّک وش اِنت۔ اِیشیءَ پہ دماگ زور دیگ نہ لوٹ اِیت۔ 

دراسلءَ پرچاءِ جُست کنوک Critical thinker بنت ۔ آ چیزاں سرسری یا سطحی نہ چار اَنت۔ آ یک جھیڑہ ےءِ سببءِ درگیجگءَ پہ المّ جُست کن اَنت کہ اے جنجال پرچا بُنگیج بیتگ؟ تناوھدی کہ ترا ہمے پرچاءِ جواب مہ رسیت تو اے جھیڑہءَ گیش ءُ گیوار کُت نکن ے۔ انچش کہ ڑاکٹر وتی نادراہءَ دُرستاں چہ پیش ٹِسٹ دنت۔ ہمے ِٹسٹانی رپورٹ پرچاءِ جواب دینت کہ نادراھیءِ سبب چی اِنت؟ گُڑا نوں دیمترا ڑاکٹر ساھب دوا دارو ءُ اِلاجءَ بُنگیج کنت۔ 

اے گپاں ما ہمک روچ وتی کارگس، چاے ھوٹل، میٹنگ ءُ سوشل میڑیاءِ تہا اِشکن اِیں کہ مہے مُلک گریب اِنت۔۔۔ اِدا بیروزگاری ءُ گِرانی باز اِنت۔۔۔ لس مھلوک ناوانندھی ءُ ناالاجی ءِ آماچ اِنت۔۔۔ قانود نیست۔۔۔ بلے ما کدی اے پِگر کُتگ کہ مہے گورا پرچا گریبی ءُ بیروزگاری باز اِنت؟ پرچا مہے چاگردءَ لس مھلوکءِ  بھت سیاہ ءُ تھار ءُ دگے لہتےءِ زند وشھال اِنت؟ پرچا وشی چہ ما روچ پہ روچ دور تچان اَنت؟ پرچا دُنیاءِ ایندگہ بازیں راجے دیمروہیءِ آزمانءَ سر اِنت ءُ ما انگتءَ بزّگیءِ کورچاتءَ کپتگاں؟ 

بِگندے لس مھلوک کہ آ وتی ھمک روچیگیں شام ءُ ناریءِ ھیداں گرپتار اِنت۔ آہیءَ اے جُستانی راستیں پسو مہ رسنت۔ بلے یک نودربرے ءُ وانندہ ے المّ ءَ اے جُستانی پسواں در بگیج اِیت۔ آ پٹ ءُ پول بکنت۔۔ بوان اِیت۔ سرپدہیں مردماں جُست بکنت ءُ کوشست بکنت کہ کورسءِ کتاباں چہ ابید ھم دگے کتاب بوان اِیت ءُ ریاستی ءُ سرکاری بیانیہءَ چہ ابید ہم دومی بیانیاہاں بہ چار اِیت دانکے راستیءَ سر بہ بیت۔ 

سرپدہی ءُ وانندہیں مردم باہد اِنت اگاں یک جھیڑہ ےءِ بابتءَ گپ جنت یا نویس اِیت گُڑا ایوک کِسّہ میار اِیت ۔ کِسّہءِ ہمراھیءَ اشکنوک ءُ وانوکاں اِش ہم بگوش اِیت کہ جھیڑہءِ سبب چی اِنت؟ پرچا چُش اِنت؟ دانکہ آ جھیڑہ گیش ءُ گیواریءِ نیمگءَ شُت بکنت۔ 

بگندے پرچا ءِ جوابءَ ہر کس وتی پَگر، ھیال ءُ لیکہ ءُ تجربہءِ بُنیادءَ بہ دنت۔ بلے راستیءِ سر بیگءَ پہ ترا علم لوٹ اِیت۔۔۔ وانگ لوٹ اِیت۔۔۔ جھیڑہءِ بابتءَ پٹ ءُ پول کنگ لوٹ اِیت۔ گُڑا تہی Findings ترا راستیءِ منزلءَ سر کن اَنت ءُ تہی گورا ساہنٹیفک جوابءِ درکپیت۔ ہمے جواب تہی جھیڑہءَ گیش ءُ گیواریءِ نیمگءَ بُرت کنت۔ 

بلوچ چاگردءِ نبشتہ کار ءُ کواسّانی زمہ واری ایوک اِش نہ اِنت کہ آ اے گپءَ بجن اَنت کہ بلوچءِ گوست چی بیتگ؟ منی نزّءَ پرچا بیتگ؟ گیشتر ارزشت دار اِیت۔ ھستیں عہدءِ بلوچ چاگردءِ جاورھال چی اَنت؟

 ایشیءَ ہر کس سرپداِنت۔ 

بلے بیست ءُ یکمی کرنءِ بلوچءِ سیاسی، مالی ءُ چاگردی بزّگیءِ بنیادی سبب چی اَنت؟ بلوچ نبشتہ کار ءُ پٹ ءُ پول کاراں باہد اِنت ہمے جُستانی پسّواں دربگیج اَنت۔ وھدے کہ "پرچا"ءِ جواب درکیت گُڑا چی کنگ بہ بیت؟ اِیشیءِ جواب ہم ارزان بیت پرچا کہ ہما سببّ کہ آھاں تہی دست ءُ پاد بستگ اَنت ہما سببّاں دور بکن تو ھم دیمروہیءِ سپرءَ رھادگ بہے۔