دُنیا ءِ سرا گلوبل وارمنگ ءِ اثرات ۔ گوادر ءِ توار

دُنیا ءِ سرا گلوبل وارمنگ ءِ اثرات

                                           سجاد اَسد

13 سال پیسر مروچیگیں روچ ءَ بزان 2 اپریل 2009 ءَ تربت ءِ گرمی ءِ کساس 30 ڈگری سینٹی گریڈ بوتگ. چہ آ روچ ءَ 5 سال رند ہمے رمس( تاریخ) ءِ گرمی ءِ کساس 34 ڈگری سنٹی گریڈ ریکارڈ درج کنگ بوتگ ءُ مرچی 13 سالاں رَند 2 اپریل ءَ تربت ءِ گرمی ءِ کساس 40 ڈگری سنٹی گریڈ ریکارڈ کنگ بوتگ. 

نوں جُستے اِدا چِست بیت کہ اے13 سالانی تہا چے بوتگ کہ تربت چو گرم بوتگ؟ کئے ءَچُشیں کارے کُت کہ تربت چوں آس ءُ جل بوت؟ ءُ آؤکیں سالاں باریں تربت ءِ چے ھال بیت ؟ 

ہمے پیم ءَ در ءُ دُور مہ رو، بیا کراچی ءِ گَرم ءَ چمشانکے دئیں کہ اودا جون 2015 ءَ کہریں لِوار ءَ سر کش اِت ءُ کساس 1200 بنی آدم مرگ ءِ اجل کت. 

تہنا تربت ءُ کراچی آ شہر نہ اَنت کہ چُشیں سکیں تبد ءُ گرم ءِ آماچ اَنت بلکنہ دْراہیں جہان ہمے جل ءَ مان پتاتگ۔ اے جل ءَ را دُگنیا ءَ Global warming ءِ نام داتگ۔ Global warmingگشنت  سال پہ سال دُگنیا ءِ گرمی ءِ کساس ءِ گیش بوھگ۔  گْوستگیں 50 سال ءِ تہا دُگنیا ءِ گرمی ءِ کساس سک زُوتاں گوں بُرز ءَ روان اِنت۔ نیشنل ایروناٹِکس اینڈ سپیس ایڈمنسٹریشن(NASA) ءِ  134 سالانی رپورٹ ءِ درگت ءَ گوشگ بیت کہ  بیست ءُ یکمی کرن ءِ تہا 16 سال دُگنیا ءِ گرم تریں سال بوتگ اَنت۔ 

گلوبل وارمنگ پرچا بیت ؟

گْوات ءِ تہا کم ءُ گیش 4 تہر ءِ گیس ھوار انَت. 89 در سد نائیٹروجن گیس ، 21 در سد آکسیجن گیس ءُ 0.4 در سد کاربن ڈائی آکسائیڈ گیس ھوار اَنت. ہمک گیس وتی کچّ ءُ کساس ءَ تک شّر ءُ نپ دار اِنت ءُ چہ کساسءَ گیش تاوان بکشوک بیت۔ 

کاربن ڈائی آکسائیڈ گیس ءِ یک ھاسیں گپے ایش اِنت کہ اے گیس گرمائش ءَ وتی تہا داریت ءُ روگ ءَ نیلیت ۔ دُگنیاءِ تہا کاربن ڈائی آکسائیڈ ءِ گیس ءِ کساس روچ پہ روچ گیش بْوان اِنت پمیشکہ دُگنیا ءِ تہا گرمی ھوں گیشتر بوان اِنت پرچا کہ گیشیں کاربن ڈائی آکسائیڈ گیشتر روچ ءِ بْرانزاں گیپت ءُ داریت. 

کاربن ڈائی آکسائیڈ ءِ کساس پرچا گیشتر بْوھگءَ اِنت ؟

کجام ہم چیزءِ کساس ءِ گیش بوھگ ءِ دو سوب بنت۔ یکے آ چیز ءِ جوڈ بوھگ گیشتر بوھگ ءُ دومی پدا ہما چیز ءِ کارمرز بوھگ یاکم بوھگ ۔ ہمے کِسّہ اِنت گوں کاربن ڈائی آکسائیڈ ءِ کساس ءَ کہ کاربن ڈائی آکسائیڈ چہ آس ، موٹل ءُ گاڑیانی دوت ، ءُ کارکانہانی دوتاں ھوار اِنت۔ ہمینچو کہ اے دوت گیشتر بنت ہمینچو کاربن ڈائی آکسائیڈ ءِ کچ ءُ کساس گیشتر بیت ءُ ہمینچو روچ ءِ بْرانز گیشتر دارگ بنت ءُ ہمینچو گرمی گیشتر بیت. کاربن ڈائی آکسائیڈ ءِ کارمرز کنوک دْرچکءُداراں بلئے مۓ چاگرد ءَ درچک ءُدار ھر گوْستگیں روچ ءَ کم ترّان اَنت. پمیشکہ کاربنڈائی آکسائیڈ ءِ کارمرز کم بوان اِنت ءُ کاربنڈائی آکسائیڈ ءِ کساس گیشتر بوھگءَ اِنت.

گلوبل وارمنگ چوں کم کنگ بیت؟

گلوبل وارمنگ ءِ مسترین سبب ہمیش اِنت کہ جنگلانی گُڑگ( Deforestation ) گیش بوھگا اِنت.

 بنی آدماں لوٹیت کہ وتی کش ءُ گْور ءَ ہما جاگہ ءَ کہ آ جہمنند اَنت اودا دْرچک بہ کِش اَنت، دْرچکانی گُڑگ ءَ چہ مہلوک ءَ بہ رکین اَنت. چیاکہ مروچی باندا دُنیا ءِ تہا ھوں بازیں راجاں ہمے گامگیج زُرتگ کہ گلوبل وارمنگ کم کنگ بہ بیت. مئے چاگِردءِ زمہ واری بیت کہ اے پیمیں شریں گامگیجانی تہا وتی بہرشت ءَ مان بکنیں داں اے دُنیا ءَ سکون ءِ سرا زِندگی بہ گْوازین ایں.

سجاد اسد