ھمّلِ جیھند ءُ بلوچ زِر
دلگوش: اے نبشتانک ءِ گیشتریں بھر ماں واجہ اِساک رھیم ءِ سپرنامگانی کتاب "کَلمَت ھمل ءِ جنگانی" ءَ زورگ بوتگ انت۔
کَلمَت ءِ واجھی ءِ وھد ءَ بلوچ زَر چہ سندھ ءِ ٹٹھہ ءَ بندات بوتگ تاں مرچیگیں بلوچستانی ایران کہ مگربی بلوچستان انت دمگ جاشک ءُ بندن ءَ آسر بیتگ۔
ھمل ءَ پیش اے جاہ ءِ سروگانی آئی ءِ بُن پیرک نوتک ءِ دست ءَ بوتگ کہ آ نوتکی گُشگ بیتگ انت۔ چریشی ءَ پد اے سپر روان بوتگ داں ھمّل ءِ ناکو شاھی بنگو ءُ ناکو سمائیل بنگو ءَ اے ملک ءِ سروکی گون بوتگ ءُ دیمترا سروگانی ھمّل ءَ سر بوتگ۔
بلوچ راجدپتر نویس گشنت کہ ھمّل ءِ ناکو سمائیل ءِ وھد ءُ زمانگاں اوں پرنگی ءَ گوں جنگ داتگ ءُ تاوان سر کتگ انت۔ گشگ بیت کہ اسمائیل بنگو جْوانیں تاجرے اوں بیتگ آئی ماں یمن،عمان،افریقہ ءِ تْیاب گوری شھراں ابید ھندوستان ءِ تْیاب دپی شھراں کاروبار کتگ۔ میر سمائیل ءِ بارکشیں بوجیگاں چہ کلمت ءِ بندن ءَ بگر داں ھندوستان،افریقہ ءُ ھربستان ءِ تیاب گوری شھراں مال برتگ ءُ آرتگ۔باز وھد ءَ سمائیل ءُ دگہ تاجرانی مال پرنگی زری ڈنگاں برتگ انت۔ چریشی ءِ پد سمائیل ءَ گوں پرنگی آں جنگ داشتگ تہ گڈسر ءَ پرنگی بیزار بوتگ انت ءُ شانزدھمی کرن ءِ بنداتی دوراں گوں نوتکی بزاں کَلمَتی آں یک معاہدہ ءِ کتگ داں مزنیں وھدے ءَ پرنگی، بلوچ زر ءَ ایر نہ کپتگ انت۔
چوناھا جیڑہ اے بیتگ کہ پرنگی ءُ سلطنت عثمانیہ ءِ میان ءَ تاں دیر ءَ جنگ بوتگ۔ آ وھد ءَ کَلمَت ءِ واجھاں چہ سلطنت عثمابیہ بزاں ترک چہ پرنگی آں دوست تر بوتگ انت پرچہ کہ مسلمان بوتگ انت ءُ پرنگی شِریں راج ءِ بوتگ بلوچاں اے تُرس اوں بوتگ اگاں ما ایشاں سنگتی بِہ کن ایں تہ اے مئے زمین ءَ بُرت کت کناں۔ پمشکہ ترک ءُ پرنگیانی جنگ ءِ وھد ءَ پرنگی آں پہ وشیں آپ ءَ تیس ءُ کَلمَت ءَ آپ زورگ ءِ کوشست کتگ تہ بلوچانی ترس ءَ اتک اش نہ کتگ بزاں ایشاں جنگ ءِ واستہ بلوچ زمین ءِ کارمرز کنگ اژدری بوتگ۔
گشگ بیت کہ شاھی بنگو ءَ پد اے قبیلہ ءِ سرداری چہ کَلمَت ءِ ھوت آں چہ در اتکگ او ٹٹھ ءِ کَلمتیانی گور ءَ شُتگ۔ داں روچِ مرچیگ ءَ اے پاگ ٹٹھ ءُ سندھ ءِ کَلمَتیانی سرا انت۔ کراچی،سندھ ءُ مَکُّران ءُ ایران ءِ نندوکیں کَلمَتیاں سردار نیست ءُ آ سرداری نظام ءِ منّوک نہ انت۔
ھمل،جیھند ءِ چُک بوتگ ءُ گشگ بیت کہ ھمل شانزدھمی صدی ءِ بنداتی دھق آں ودی بوتگ۔
چہ ھمل ءِ سروگانی ءَ اوں کلمت ءِ بادشاھی ٹٹھ ءَ داں جاشک ءَ بوتگ۔ سرجمیں بلوچستان ءِ تْیاب دپی ھند ھمّل ءِ سروگانی ءَ میزران بوتگ انت۔ھمل شر رنگ ءُ وش تبیں انسانے بوتگ۔ آئی ءِ لوٹتگ وتی مردمانی واستہ ھمے رنگ ءَ کار بِہ کنیں کہ منی پیریناں کتگ۔
باز شائر گشیت ھمّل ءَ ھپت سانگ کتگ ءُ جتا جتائیں ھند ءُ دمگ آں آئی ءِ لوگی بوتگ انت۔ بلے چوشکہ یک شئیرے ءَ اے اوں گشگ بوتگ کہ ھمل ءَ چار سانگ کتگ۔
من ھمل ءِ جیھند آں مڑایانی
چار مزن پادینکیں جن ءِ جوداں
یکے ماں شال ءُ یکے ماں شیشار
یکے ماں مستونگ ءُ بدرنگان انت
یکے ماں نامانی بسول باگیں
اشاں من ءُ سْیاہ پہ یک شپے گولیں
سْیاہ میر ھمل ءِ اسپ ءِ نام بوتگ کہ ایشی ءِ سرا ھمل ءَ وتی پورائیں سلطنت ملیتّگ۔ ھمل آشک تبیں انسانے بیتگ ءُ ھمل ءَ گوں بیلو ءِ مھگنج ءَ مھر بوتگ۔ گشگ بیت تاں دیراں ھمل کہ بیلو ءَ نہ شتگ گڑاں مھگنج ءَ کُلوہ کتگ تہ ھمل گوں وتی سْیاہ بزاں اسپ ءُ جُلی بزاں سگار زھم ءَ در کپیت ماکولہ ءَ پہ بیلو ءَ ۔ شپ تھار بیت تہ ھمل گوں شیرے ءِ گوں ڈیکّ وارت ءُ شیر ءَ کشیت ءُ پادانی بُرّیت پہ مھگنج ءَ بارت اِش گوں۔ مھگنج ءَ شیر ءِ پاداں پیش داریت تہ مھگنج گشیت تو منا پہ اے وڑا شات نہ بئے۔
ھمّل چوناھا وت وتی جنگانی ھقّ نہ بوتگ بلے ھمل ءُ چاکر کولواھی ءِ دپ جنگی تاں دیران روان بوتگ انت۔ بوتگ چوش کہ چاکر ءِ دیار کولواہ ءُ ھمّل ءِ کَلمَت کاہ ءُ کہچراں شریں جاگہ بوتگ انت،ھردوئیں مالدار بوتگ انت،باز رند ءَ چاکر ءِ مردماں ھمل ءِ بگّ چہ کھچراں رمبینتگ،ھمّل ءَ اے عمل وش نہ بوتگ انت،بلے پدا اوں ھمّل ءَ جنگ نہ کتگ۔ ھمّل ترّ و گردوکیں مردمے بوتگ،کولواہ ءَ شُتگ ءُ اتکگ۔ چاکر ءِ گوھارے ءَ گوں ھمّل ءَ مھر بوتگ۔ ممکن ایں ھمّل ءَ پہ کست ءُ کینگ گوں چاکرے گوھار سانگ کتگ پرچہ کہ سانگ ءَ سئے،چار روچ ءَ پد ھمّل چاکر ءِ گھار ءِ سوناں دنت ءُ لوگ ءَ رسین ایت۔ اے عمل ءَ پد ایشانی کِست ءُ کینگ گیش بیت۔ چاکر مدام ھمے پاس ءَ بیت کہ کجا من ھمّل ءَ وتی بیر ءَ بِہ گراں ءُ وتی اِزّت ءِ جست ءَ بہ کن آں۔ چاکر وتی چاریگ آں ھمّل ءِ سرا دنت ءُ آھاں رھچار کنت کہ باریں کجام ھند ءَ ھمّل پہ گیگ منی دست ءَ بہ کپ ایت کہ من پہ ارزانی ھمّل ءِ سرا اُرش بہ کن آں۔
ھردیں ڈومب ءُ اگازی اے جیڑہ ءَ سرپد بنت تہ ایشاں شیئری دروشم ءَ یک ءُ دومی ءِ مجلس ءَ سر کن انت۔ ھمّل اوں چاکر ءَ کلوہ دنت کہ تو گوں من ھچ پئیم ءَ مقابلہ کت نہ کن ئے۔ یکے دومی ءَ پہ شئیر ءُ کلوہ ایشانی دیم دئیگ ءَ چہ ھردوکانی زِدّ ءُ کینگ گیش بْیان بیت۔
ھردیں کَلمَت ءُ کولواہ ءِ سروگانانی میان ءَ کِست ءُ کینگ گیش بیت تہ چاکر ھمّل ءَ کلوہ کنت کہ من تئی بگّ ءَ جناں ءُ ترا کم شْرَپ کن انت۔ او ھمل ءِ کُشگ ءِ بیھار ءَ اوں دنت۔ اے ھبر پہ ھمّل ءَ مزنیں ھبرے بیت کہ ھمّل ٹٹھ ءَ بگر داں جاشک ءِ بندن ءِ نندوکیں مردمانی سروک بیت ءُ چاکر تھنا کولواہ ءِ دمگ ءَ مھدود بیت۔ ھمل ءِ واستہ اے جنگ مزنیں ھبرے نہ بیت ھمّل چاگرد ءِ تہ ءَ وتی شْرَپ ءَ چاریت گوں چاکر ءَ ھچ پئیم جنگ کنگ ءَ رازیگ نہ بیت۔
ایشانی میان ءَ کست ءُ کینگ گیش بْیان بْیت۔ بزاں یک روچے ھردوں ماں کلمت ءِ دمگ گزدان ءَ ڈیّک ور انت۔ اود ءَ مزنیں آپی چیلّے بیت۔ ھمل چاکر ءَ گشیت ترا دیریں تو پہ منا کلوہ ءُ کاسد کنگ ءَ اِت کہ من ترا کم شْرَپ کناں،جن انت،تئی بگّ ءَ براں بلے اے کار تئی زور ءَ گیش انت۔
ھمل چاکر ءَ گشیت اے چیّل ءَ من ءُ تو وتی اسپاں سرّینیں بزاں شرت بندیں۔ اگاں تئی اسپ چِہ چیّل ءَ سِرّ ایت ءُ دیم ءَ شُت گڑا منی بگّ ءَ بہ زیر ءُ برو بزاں تو شرت برتگ۔
چاکر ءِ اسپ کہ نام اش سوگات ات کہ لوٹیت چیّل ءَ سرّین ات دور کنگ ءَ گوں اسپ ءُ چاکر ھردُک چیّل ءِ تھا آپ ءَ کپ انت۔ چیّل ءِ دومی نیمگ ءَ بازیں مردم اوشتوک بیت آ چاکر ءَ در کن انت بلے چاکر سک نگیگ بیت۔ ھمل گوں وتی اسپ نام اش سْیاہ بیت چیّل ءَ سِرّ ایت ءُ ھما پُشت بیت۔
چاکر ھمل ءَ گشیت کہ من کولواہ ءِ مردم گشتگ انت ھمّل ءَ بگّ ءَ رُمبیناں کاینت بلے من شرت آر داتگ۔ اگاں اے داب ءَ من بُرو انت کم شْرَپ بنت تو منا لھتیں اُشتر بدے کہ من وتی مردماں پیش ءِ بداراں ءُ کم شرپ مہ بنت۔ ھمّل بگّ ءَ چہ لھتیں اُشتر چاکر ءَ دنت ءُ گشیت اِت باندا سھب ءَ منی اُشتر آں واتر منی کھچراں سر بِہ کن۔ چاکر کولواہ ءَ رؤت مردم شاتکامی کن انت کہ مئے واجہ ءَ ھمّل پروش داتگ،بلے چاکر دوان ءَ گشیت کہ من ھچ کرت نہ کتگ،ھمّل چہ منا گیش انت او اے اُشتراں باندہ پدا من ھمّل ءِ ھند ءَ سر کناں۔
کَلمَت ءِ دمگ کواری ءَ زمانگ ءَ ھمّل ءِ شھرجاہ بزاں میر ھمّل ءِ زمانگ ءَ کلمت ءِ مارکیٹ ءُ شھر ھمے ھند ءَ بوتگ انت۔ اے جاگہ ءَ وقتی چیدگ اوں ھست انت ءُ مردم گشنت ھمے چیدک کُرمانی انت۔ بزاں ماھیگ ءِ ایر کنگ ءِ اسٹور بوتگ انت۔ آ زمانگ ءَ ماھیگ اسٹور کنگ ءِ ھاسترا فریز کنگ یا برپ ءِ آسراتی نہ بوتگ،ماھیگ واد کتگ انت ءُ کرم آں ایر کتگ انت۔ پدا ھمے ماھیگ سری لنکا،کولمبو ءُ دگہ ملکاں دئیم دئیگ بوتگ انت۔ بزاں اے بندن ھما زمانگاں کاروباری بندن ءِ بوتگ۔
ما پیسرا گشتگ ات کہ پرنگی ءُ کَلمَتی بزاں ھمّل ءِ کٹم ءِ نیام ءَ یک معاہدہ ءِ بوتگ ءُ پرنگی تاں دیراں بلوچ زِر ءِ آیگ ءَ مکن کنگ بوتگ انت۔
ھمے امن ءُ ایمنیانی زمانگ ءَ کساس شانزدھمی سدی ءِ گُڈّی دھکاں ھمل گوں وتی لھتیں ھمراھاں دیم پہ نیل بومیں زِر ءَ پہ سپرے ءَ در کپیت۔ ھمّل ایمن بیت کہ پرنگیانی گوما کئول بندی ءَ پد منا نوں چشیں دژمن نیست کہ منی سرا اُرش بِہ کن انت یا تاوانے بدی انت۔ ھمل ءِ ھمرا وتی نزیکیں سنگت ءُ ھم تبیں بیل بنت۔
چہ بلوچستان ءِ زِر ءِ دویں نیمگ بزاں عمان ءُ ممباسہ پرنگی ءَ دست ءَ بنت ءُ انڈیا ءِ بازیں بندن اوں پرنگی آں گون بنت۔ ھمل گوں آچاری بوجیگ ءَ گوں سپر کنگ ءَ بیت تہ گْوات ءُ شرتگے ءَ کپ ایت۔ چہ ھمے ترندیں گْوات ءِ سبب ءَ بوجیگ ھما نیمگ ءَ کہ روگ ءَ بیت آ نیمگ ءَ شُت نہ کنت۔ گْوات بوجیگ ءَ کشّان کنت ءُ دگہ نیمگے چامپ ایت۔
شئیر ءِ تھا اے گپ گیشّ اِتگ کہ ھمل چہ وتی بندن ءَ شمبے ءِ روچ ءِ مگرب ءِ وھد ءَ در کپ ایت ءُ اے روچ ءَ ماہ ھم شانزدہ بیت تاریخ بیت پمشکہ روچِ مرچیگ ءَ بلوچ اے روچ ءَ شومیں روچے زان انت ءُ انگت اے روچ ءَ نئیکہ سمبھ انت ءُ نئیکہ آروس کن انت۔گیشتر تْیاب دپی دمگاں شانزدہ ءُ شمبے ءِ روچ شوم زانگ بنت۔ اے روچ ءَ ھمّل شتگ ءُ پدا واتر اش نہ کتگ
شمبے ءِ روچ ءُ شانزدہ ات ماہ ءَ برکرار
گوشتگ ات مات ءَ گوں وتی ماتیں چمّ خمار
شمبے ءُ شانزدہ سر مہ شود بْراتانی گُھار
شمبے پہ بْراتاں شر نہ انت،شانزدہ پہ پتاں
شوم ھما روچ ات کہ ھمّل ءَ شاگے نَول کتگ
پرنگی پیسرا ھمّل ءِ پاس ءَ بنت تہ آھاں ھال رس ایت کہ ھمّل گوں بوجیگے ماں زِرّ ءِ گُبّ ءَ یلہ انت۔ آ ھم سِلاہ بند بنت ءُ کاینت ھمّل ءِ بوجیگ ءِ سرا اُرش کن انت۔ ھمّل ءَ اے وھد ءَ فوج ءُ جنگجو گون نہ بنت پمیشکہ آ ھما پئیم کہ لوٹیت جنگ بِہ کنت کُت نہ کنت۔
ھمّل گِند ایت تہ من چاریں آتراپ آں انگر کنگ بیتگ انت،زانت پہ من دگہ ھچ راھے پشت نہ کپتگ۔ تاں دیراں گوں وتی زھم جُلِی ءَ جنگ دات،ھمے وھد ءَ آئی ءِ زھم پُرش ایت ءُ آپ ءَ کپ ایت،پرنگی لوٹ انت ھمّل ءَ دزگیر بِہ کن انت،ھمل پدا وتی گوں تپر ءَ کمّے جنگ کنت ءُ پرنگی ءَ نزیکہ آیگ ءَ نئیلت تہ تپر ھم بوجیگ ءِ سُکّان ءَ لگّ ایت ءُ دستگ ئے پُرش ایت۔
زیادھیں تاوانے من ءَ سُکّاں داتگ ات
منی تپر زین ءَ چہ نُگرھیں میھاں درشُتگ
چہ تَپر ءِ پرُشگ ءَ پد آ پہک بے سلاہ بیت داں ھمینچوک ءَ پرنگی آئی ءَ دزگیر کن انت۔ گشگ بیت ھمّل ممباسہ ءِ کش ءُ گور آں دزگیر کنگ بیت۔
نیّت ئے سئیل ءَ ماں عمان ءِ کرّ ءُ گُور ءَ
نزّ ءِ ممباسہ برتگ ات دنگیں مرد ور ءَ
ھمّل ءَ ھرچ ھمراھے گون بیت آ زِر ءَ ھمّل ءَ دروہ انت ءُ تچ انت لھتیں پرنگی آنی دیم ءَ دستاں برز کنت۔ پرنگی ءَ گوں تھنا ھمّل ءَ دژمنی بیت آھاں بس ھمّل برگی بیت آ زان انت ھمّل ءَ پد کسے نیست کہ راج ءَ یکمشت بِہ کنت ءُ مئے ھلاپ ءَ جنگ بِہ کنت۔
گشگ بیت پرنگی پد ءَ ھمل ءَ زرّ ءُ مال دئیگ ءِ کوشست کن انت کہ ما سلطنت عثمانیہ ءِ گوما جنگ کنگ ءَ انت،ھستیں وھد بلوچستان مئے زرورت انت بس توئے ھمل چہ اے تیاب ءَ دست بردار بِہ بئے دگہ مارا ھچ نہ لوٹ ایت۔ چہ ھکومتی ترا ھرچ آرائیشے لوٹ ایت ترا دئیگ بیت بلے ھمّل وتی پِت ءُ پیرکی دیار ءَ ھچ پئیم ءَ پرنگی آنی دست ءَ دئیگ ءَ رازی نہ بیت۔
گُڈسر ءَ ھمّل ءَ اے اوں گشگ بیت کہ ما ترا تْیاب ءِ ھاکمی ءَ ھوار لھتیں شر رنگیں جنک اوں دئیں ھما ترا دوست بیت تو ھماھی ءَ گوں سانگ بِہ کن،بس مئے واجھی ءُ پلہ مرزی ءَ زندگ بُو،ھمّل اے آفر ءَ اوں رد کنت۔
دوست بِہ کن یکّے چہ پرنگانی مَندر ءَ
شرسر ءُ بے ئیبیں جنک باز انت مئے گور ءَ
تو گچین ھرچے کہ ادا دوست بیتیں ترا
چو جواب گردینتگ ھما شیر بیمیں نر ءَ
مزھب اِت گئیر انت پہ منی پُلیّں پتّر ءَ
گوہ مہ ور بازیں اے ھبر ائیبیں مئے گور ءَ
من بلوچے آں اِیر اِنت منی تاریخ دپتر ءَ
جن پرنگانی ھمّل ءَ پسند نہ بنت
وت گوش ئے ھیّک انت ءُ چُکّ گوشے ھیکی پڈّل انت
پشک اش لُکّ انت ءُ ناپگانی کُنڈ اِش در انت
نائی چانگالاں گوں مسکاں اِیر بر انت
پرنگی گند ایت بازیں کوشست آں پد ھم ھمّل مئے آفر ءَ منّنگ نہ انت گڑاں ھمّل ءَ کُش انت۔ گُشگ بیت ھمّل پرنگی آں ھندوستان ءِ تْیاب دپی دمگ گوّا ءَ وتی پوجی بنجل ئے کُش انت۔
No comments:
Post a Comment