تشدد، انتہائے تشدد، ھمّاس ءُ ازرائیل

نبشتہ کار: ایسپ بلوچ

الجیریا ءِ نامداریں نبشتہ کار ءُ نفیساتی ڈاکٹر فرانز فینن گشیت ”تشدد ءَ تھنا تشدد ھلاس کت کنت“ بزانکہ اردیں تئی ڈیھ ءِ سرا زورگر پہ تشدد کئیت،ترا آئی ءِ دیمپانی ءِ واستہ تشدد کارمرز کنگ کپیت۔

الجیریا ماں1830 ءَ چہ زردار فرانس ءِ زورگری ءِ آماچ بیت ءُ الجیریا ءِ تھا سلاہ بندیں گل اڈ بیت ءُ تشدد ءَ چہ فرانس ءَ گلّینیت۔

تشدد ءِ بابت ءَ اکیڈمیا ءِ لیکہ ھمیش انت کہ ”یک مردمے یا مردمانی مچّی ءِ سرا جسمانی ءُ نفسیاتی اُرش کنگ بیت آ تشدد ءِ بھر انت”۔

تشدد تھنا الجیریا ءَ نہ بوتگ۔ دگنیا ءِ اندر ایشی ءِ درور سک باز انت۔ البت تشدد ءِ رنگ ءُ چھر جدا بوتگ انت۔ ڈاکٹر چی گویرا ءُ فیڈرل کاسترو ءِ کیوبی راجی جنز تشدد ءِ پلامرزی ءَ دیما شُتگ ءُ سوبین بوتگ۔ افریقہ ءِ تھا اپریکن نیشنل کانگریس ءَ اوں تشدد ءِ راہ گچین کتگ۔ ویتنام ءِ تھا ہوچی منھ ءِ جنز گوں تشدد ءَ بندوک بوتگ۔ کوریا ءِ اندر ءَ کم اِل سنگ ءَ اوں تشدد ءِ راہ گچین کتگ ءُ سلاہ بندیں جھد کتگ۔

اگاں اکیڈمیا ءِ پژدر ءَ چارگ بہ بیت تہ کیپیٹلزم ءِ کاؤنٹر کنگے واستہ کارل مارکس،اینگلز ءُ لینن ءِ جھد اوں یک ھسابے تشدد ئے،نفیساتی طور ءَ ایشاں کیپیٹلزم ءِ ھلاپ ءَ تبلیغ کتگ ءُ باز جاھاں سلاہ بندیں اُرش اوں بوتگ،چوشکہ بیلجیئم ءِ مزّور سلاہ دئیگ بوتگ انت۔

دومی نیمگ ءَ زردار آں اوں تشدد ءِ راہ گچین کتگ ءُ سوشلزم ءِ ھلاپ ءَ پروپیگنڈہ کتگ۔ اوگانستان ءَ سوشلزم راھبندانی سرا اڈ بوتگیں ھکومت ءِ سرا سلاہ بندیں ءُ نفیساتی تشدد ھردو اُرش کنگ بوتگ ءُ سوشلزم رجیم شکست داتگ۔

تشدد باز جاگہ ءَ جتائیں ھساب ءَ دیما اتکگ،ایشانی تھا یک درورے اوگانستان ئیگ انت۔ طالبان آں اوگانستان ءِ تھا اسلامی رھبند ایرگیج کنگے واستہ انتہائی تشدد ءِ راہ گچین کتگ ءُ وتارا منّارینتگ ءُ اگاں اے یک زاویہ ءَ چارگ بہ بیت تہ اے آسر درکئیت کہ انتہائے تشدد ءَ چہ امریکہ مجبور بوتگ ءُ ”ٹیبل ٹاک“ ءِ نیمگ ءَ اتکگ۔ ممکن ایں امریکہ ءِ ٹیبل ٹاک ءَ آیگ ءِ پژدر دگہ بہ بنت بلے تشدد ءِ سان اوں ھوار بنت گوں۔

یک جیڑہ ءِ فلسطین ءِ ھم ھوار انت۔1948 ءَ چہ فلسطین ازرائیل ءِ ایردست انت۔ جتائیں وھداں فلسطین ءِ آجوئی ءِ واستہ سیاسی ءُ سلاہ بندیں گَل ٹھینگ بوتگ انت۔  سیاسی گل سوشلزم ءِ منّوگر اوں بوتگ انت چوچشکہ PFLP، ءُ حماس نامیں گل ئے اوں ھست انت کہ آ سلاہ بندیں جنگ ءُ پارلیمانی سیاست کنت بلے فلسطین ءِ تھا اڈ بوتگیں گل تشدد ءِ منّوگر بوتگ انت ءُ ھست انت۔

7 رمس ءَ چہ فلسطین ءِ نیمگ ءَ حمّاس ازرائیل ءِ دمگ تل ابیب ءُ دگہ شھراں بمب گواری کنگ ءَ انت۔ سدانی ھساب ءَ ازرائیلی کُشگ بوتگ انت،مزنیں کساسے ءَ لشکری سروگان ءُ کارندہ دزگیر کنگ بوتگ انت۔ دومی نیمگ ءَ ازرائیل اوں بمب گواری کنگ ءَ انت ءُ فلسطینی مِرگ ءَ انت۔بزانکہ ھردوئیں نیمگ آں تشدد برجاہ انت ءُ گوں ترندی ءَ برجاہ انت۔

اے تشدد ءَ چہ مھلوک وتی گِساں اوں یل کنگ ءُ پہ شرتریں پناہ ءِ واستہ تچ ءُ تاگ کنگ ءَ انت ءُ اے تشدد ءَ چہ اھوالکار اوں کُشگ بوتگ انت۔

ھپتاد سال ءَ گیش انت کہ ازرائیل فلسطین ءِ لس مھلوکے چکچینی ءَ کنگ ءَ ایں بلے اردیں حمّاس وتی دفاع ءِ واستہ تشدد کنت تہ سرجمیں رسانکدراں حمّاس میاری کنگ بیت بلے ازرائیل کدی اوں اے وڈا دگنیا ءَ میاری نہ کتگ۔ رسانکدر ءِ کرد ھمیدا پدّر انت کہ جاوراں کجام ھساب ءَ Coverage دنت ءُ دگنیا ءَ چی ءُ کجام اینگل ءَ یش داریت۔

دگنیا ءِ اندر ءَ کجام اوں angle ءَ تشدد چارگ بہ بیت،آسر بس یکیں در کئیت تشدد۔ بزانکہ تشدد ءَ چہ دگہ آسر در نئیت۔ زورگر ءُ ایردست ءِ میان ءَ تشدد اوّلی option انت کہ تاوان آں level کنت،دوئیناں تاوان بار کنت۔

تشدد ءُ جنگ شِھمیں چیز نہ انت ءُ اے شِھمیں وڈے ءَ جنزیت نہ کن انت۔ یک تامرے رسانکدراں گندگ بیت کہ یک لس ازرائیلی جنینے ءِ چپّ ءُ چاگرد ءَ سلاہ بندیں حمّاس ءِ لشکر گندگ بنت۔ باز اے عمل ءَ پمشکہ ایر جنت کہ میان اُستمانی کانون ءِ رِد ءَ جنگ ءِ درمیان ءَ لس مھلوکے ءِ کِشگ جرمے۔ باز گشیت کہ سلاہ بندیں مردم لس جنین آدم بیھار دئیگ ءَ نہ انت بلکیں آئی ءَ بکشگ ءُ یل کنگ ءَ انت ءُ گشگ ءَ انت کہ بے قصوریں لس مردم ءُ ھاسکر جنین دز جنگ مہ بنت۔

میان اُستمانی قانودے رِد ءَ یک انسانے ءِ زورانسری ھوار جنگ ءُ تشدد کنگ جُرمے بلے ما گندیں امریکہ داں عراق ءُ اوگانستان ءَ بیت تہ آ ھزاراں مردماں زورانسری بیگواہ کنت ءُ بٹگرام ءُ گوانتاموبے ءِ ٹارچر سیلاں بند کنت ءُ تشدد کنت،دگنیا ءُ دگنیائی آمید گس ءُ جینیوا کنونشن ھاموش بنت۔ مرچی بلوچ ءِ گوما اوں ھمے وڈ بوھگ ءَ انت،کسّی گوش ءَ مُورے اوں نہ وارت،سری لنکا ءَ اوں ھمے وڈ بوتگ ءُ بنگلادیش ءَ اوں جنین آدمانی چیریں آزار بُرّگ بوتگ انت۔فلسطین ءَ اوں ازرائیل داں مدّت ءَ جینیوا کنونشن ءُ آدگہ میان اُستمانی قانونانی ھلاپ ورزی ءَ کنگ ءَ انت۔

غیر انسانی عمل چاھے ھرکس بہ کنت،جینیوا یا دگہ میان اُستمانی قانون اے بابت ءَ است یا نیست،چارگ مہ بیت۔ غیر انسانی عمل ءِ ایرجنگ فرضے بلے بیاکہ تشدد ءُ تہذیب ھردوئینانی میان ءَ سیادی چپّ انت۔ اے دوئیں یکے دومی ءِ ھلاپ بنت۔

تشدد کنوکیں ءُ تشدد ءِ بنزہ ایر کنوکیں راج ءُ ملک وتا تہذیب یافتہ گشنت بلے بن اسل ءَ تشدد ھمیشانی پیداوار انت۔ اگاں ازرائیل ءَ فلسطین ءِ سرا کبزہ مہ کتیں تہ حمّاس ءُ پی ایف ایل ایف ءَ کدی اوں تشدد نہ کتگ ات۔ اگاں فرانس الجیریا ءَ سرا پہ زور مہ یتکیں تہ الجریا ءِ تھا پرانس ءِ ھلاپ ءَ بِھ تشدد ءُ سلاہ بندیں جنگ چِست نہ بوتگ ات۔ اگاں ویتنام ءِ سرا امریکہ مہ یتکیں تہ ممکن ایں دگنیا ءَ تشدد راجی جنزے دروشم ءَ بِھ پریکٹس بوھگ ءَ نہ دیست۔

تشدد زورگری ءِ پیداوار انت ءُ تشدد ءِ گُٹ گیری اوں زورگری ءَ بندوک انت۔ اردیں جینیوا کنونشن راجاں چہ زورگری ءُ زورگراں چہ رکّینیت تہ تشدد وتی مرگ ءَ وتی مِریت ءُ حمّاس یا دگہ ایردستں راجے ءِ نیمگ ءَ تشدد ءِ بابت ءَ بِھ اِش نہ کنت یا تشدد راجی جیڑہ ءِ بِھ نہ بیت۔