فلسطین ءُ اسرائیل ءِ جیڑہ (اولی بھر)

ماران بلوچ

دگنیا ءِ تہا کجام ھم یک جیڑہ ئے بہ بیت آئی ءِ پھمگ ءُ سرپد بوھگ ءِ واستہ یک برے جیڑہ ءِ بنیاد درگیجگ لوٹ انت، راجدپری پُشدر چارگ لوٹ انت تہ مردم سرپد بہ بیت کہ اسل جیڑہ چی اِنت، اے نبشتانک ءِ تہا منی مول ءُ مراد ھم ھمیش انت کہ مردم بہ زان انت کہ فلسطین ءُ اسرائیل ءِ اسل جیڑہ چی انت کہ نونزدہ سد ءُ چِل ءُ ہشت ءَ بِندات بوتگیں جنگ، بیست ءُ یکمی کرن ءَ ھم ھلاسی ءِ نام ءَ نہ زانت۔

فلسطین ءِ مسلہ ءَ را سرپد بوھگ ءِ ھاتر ءَ بِندات ءَ مارا پنچ چیز ءِ بابت ءَ زانگ المی انت۔

•Zionism

اولی: زائینزم یہودیانی یک سیاسی ءُ راجی زرمبشتے بوتگ کہ فلسطین ءِ تہا یہودیانی واستہ یک جتائیں ریاستے جوڈینگ بہ بیت۔ زائنسٹانی رِد ءٙ فلسطین ءِ ہَند بِزاں کہ یروشلم مزہبی دروشم ءٙ یہودیانی بُنکّی ہنکین انت۔ ایشانی مستریں مول ءُ مراد ھمیش بیت کہ سرجمیں دگنیا ءٙ یہودی مھلوک پھریزگ بہ بیت ءُ فلسطین ءِ تہا آیانی واستہ یک ریاستے جوڈینگ بہ بیت۔ نوکیں دور ءٙ زائینسٹ زرمبشت ءٙ یہودی نبشتکار ءُ سیاسی جہدکار تیوڈور ارزل (Theodor Herzl) 1896 ءٙ بِندات کنت۔ 

تیوڈور ارزل 1860 ءٙ Budapest, Hungary ءٙ یک سیر ءُ ازگاریں ھاندان ءِ لوگ ءَ ودی بیت ءُ 1904 ءٙ Austria مِر اِیت۔ تیوڈور ارزل، فروری 1896 ءٙ یک پمپلٹے شنگ کنت "The Jewish State” ءِ نامہ، پمفلٹ ءِ مول ءُ مراد ھمیش بیت کہ یہودیانی واستہ دگنیا ءِ تہا یک جتائیں ریاستے جوڈ کنگ بہ بیت۔

ھمے رنگ ءٙ 1897 ءٙ اولی Zionist Congress اگست ءِ ماہ ءٙ ماں سویزرلینڈ ءِ تہا جم دارگ بیت ءُ اے کانگریس ءِ تہا ھمے منّگ بیت کہ یہودیانی واستہ یک جُتائیں ریاستے جوڈ کنگ بیت، اے تہنا یہودیانی ریاست بیت ءُ دگنیا ءِ سرجمیں یہودی ھمے ریاست ءٙ آرگ ءُ آباد کنگ بنت۔

کانگریس ءِ تہا اے ھم جیڑگ بیت کہ مئے ریاست کجا بہ بیت؟ 

بِنداتی روچاں اِیشانی ھیال ھمے بیت کہ ما وتی ریاست ءَ Uganda, Africa ءٙ جوڈ کنیں۔۔۔بلے پد ءٙ رَند  ءَ اے پیسلہ زورگ بیت کہ ریاست یروشلم ءُ فلسطین ءِ ہند ءُ دمگاں جوڈ کنگ بیت، چیا کہ یروشلم یہودیانی واستہ مزہبی دروشم ءَ سک باز اَرزشت داریں جاھے، یہودی گْوش اَنت کہ ما چہ قدیم ءٙ یروشلم ءٙ گوں بندوک انت۔

ھمے دَرگت ءَ زائینسٹ وتی زرمبشت ءَ دیما بران کن انت، وتی مھلوک ءَ را گْوشنت کہ شما گیش ءَ چہ گیش یروشلم ءِ نیمگ برو اِت ءُ آباد بِہ بئیت۔

•Haram al-Sharif or Temple Mount Complex 

دومی: انچوش کہ مسلمانی واستہ مکہ ءُ مدینہ اَرزشت دار انت، بلکیں ھمے رنگ ءٙ یروشلم ءَ حرم الشریف ءِ تہا بیت المقدس ءِ ارزشت ھم سک باز انت۔ گْوشنت کہ پیسر ءَ مسلمانی خانہ کعبہ، بیت المقدس بوتگ۔ ھمے سبب انت کہ سرجمیں دگنیا ءِ مسلمان فلسطین ءِ جیڑہ ءَ وتی جیڑہ سرپد بنت۔

بلے زائینسٹانی گُشگ ءِ رِد ءَ ھمے جاہ ءَ کہ بیت المقدس انت، اد ءَ آیانی عبادت گاہ (حضرت سلیمان ءَ بستگ) بوتگ کہ سداں سال ساری پروشگ ءُ دور دیگ بوتگ، یہودیانی واستہ ھم اے جاہ چو خانہ کعبہ ءَ اَرزشت داریت، ھمے ھاتر ءَ یہودی اِد ءَ کاینت، عبادت کن انت ءُ چہ ھُدا ءٙ دعا لوٹ انت۔

زاہینزم ءِ بنیاد ھم ھمیش انت کہ ھمے جاہ ءَ کہ مرچی بیت المقدس انت، پیسر ءَ اِد ءَ آیانی عبادت گاہ بوتگ، ھمے ھاتر ءَ اے جاہ ءَ اولی حق ھمایانی انت۔

1920 ءَ ساری فلسطین خلافتِ عثمانیہ ءِ بھرے بیت۔ بلے چوش کہ اولی مزنیں جنگ ءِ سبب ءَ خلافت پروش وارت ءُ ٹکّر ٹکّر بیت، ھمے وھد ءَ فلسطین ءِ ہند ءُ دمگاں برطانیہ کیت ءُ کالونائز (Colonize) کنت۔

اے ھما دور بیت کہ سرجمیں یورپ ءِ تہا (جرمنی ءٙ بگر تا روس ءٙ) ھرچ نیمگ ءٙ یہودیانی واستہ زمین تنگ کٙنگ بنت، ہزارانی کچّ ءَ کُشگ بنت ءَ تاچینگ بنت، یورپ ءِ مھلوک اِیشانی سر ءَ سک باز بُگز ءُ کینگ دار اَنت، ھمے وھد بیت کہ گیش ءَ چہ گیش یہودی فلسطین ءِ نیمگ ءَ آیان کن انت ءُ پدا برطانیہ ھم اِیشاں کُمک کنت ءُ ھمے نیمگ ءَ آباد کنت۔

•Holocaust 

سیمی: ھولوکاسٹ یہودیانی بگیر ءٙ یک نسل کُش عملے بوتگ کہ Nazi-Germany نیمگ ءٙ چہ یورپ ءِ تہا دومی مزنیں جنگ ءَ بندات بیت۔ دومی جنگ ءَ اِیشانی سر ءَ ھرچ رنگیں زلم کنگ بیت، ہٹلر ءِ گْوشگ ءِ پَد ءَ سرجمیں یورپ ءِ تہا  یہودی مھلوک Concentration Camps آنی تہا بند کنگ بنت، ایشانی جنین ریپ کنگ بنت ءُ مردین (گونڈو بہ بنت یا مزنین) گیشتر کُشگ بنت ءُ سکیں بزگیں زند ءِ گوازینگ ءٙ لاچار بنت۔

بازیں رپورٹ ءِ رِد ءَ 1941 ءٙ بگر تا 1945 ءٙ شٙست لک یہودی ہٹلر ءِ لشکر ءِ دست ءَ کُشگ بیت۔ آ وھد ءَ شست لک کُشتگیں یہودی یورپ تہ ءِ جامنندیں یہودیانی ہپتاد درسد بنت ءُ اے نسل کُش عمل دگنیا ءِ مستریں نسل کُشیاں چہ یکے گْوشگ بیت۔

ہولوکاسٹ ھم یک سببے بیت کہ سک باز یہودی یروشلم ءِ نیمگ ءٙ Migrate کن انت ءُ دومی جنگ ءِ ھلاسی ءٙ گوں یہودی فلسطین ءِ گیشتریں بھراں قبضہ کن انت۔

•UN Partition Plan For Palestine 1947

چارمی: دومی مزنیں جنگ ءِ ھلاسی ءَ گوں برطانیہ ءُ دگنیا ءِ ایدگہ مزنیں تاکت سک باز نزور تَر انت، ایشانی وتی جیڑہ ءّ جنجال ھمنچو باز بنت کہ اِیشاں اِنچو سَکت مان نہ بیت کہ وتی کالونیانی سر ءَ حکمرانی کُت بہ کن انت، ھمے وھد ءَ دگنیا ءِ تہا Decolonization بندات بیت۔

1947 برطانیہ، فلسطین ءِ ہند ءُ دمگانی آزاتی ءِ جار ءَ جنت ءُ دومی نیمگ ءَ  یو این (UN) ءَ دعوت دنت کہ تو بیا اِد ءَ مسلمانی ءُ یہودیانی مسلہ ءِ گیش ءُ گیوار ءَ بہ کن۔

 ھمے دَرگت ءَ 29 نومبر 1947 ءٙ یو این یک قراردادے دیما کار اِیت، اے قرارداد ءِ مول ءُ مراد ھمیش بیت کہ اے ہند ءُ دمگانی %55 زمین یہودیاں پہ وتی ریاست ءِ جوڈینگ ءِ واستہ دیگ بیت ءُ 45% عرب ریاست بِزاں کہ فلسطین واستہ دیگ بیت ءُ چوش کہ یروشلم اسلام، یہودیت ءُ عیسائیت، بِزاں کہ سے ئیں مزہبانی واستہ ارزشت داریت، گڈا یو این، یروشلم ءَ را یک International ہندے قرار دنت۔ 

اے قرار داد UN General Assembly ءِ گیشتریں ووٹاں چہ مَنّگ بیت ءُ زائنسٹ زرمبشت کامیاب بیت، بِزاں 14 مئی 1948 ءٙ برطانیہ ءِ دَراھگ ءَ گوں یہودیانی راجدپتر ءِ اولی ریاست، اسرائیل وجود ءٙ کئیت۔

•Arab-Israel War 1948

گُڈّی: عرب یو این ءِ Partition Plan ءَ نہ من انت۔ آیانی رِد ءَ اے دمگ مسلمانی انت، بلکیں مکہ ءُ مدینہ ءٙ رند یروشلم اسلام ءِ سیمی مقدسیں جاہ انت، ھمے سبب ءٙ عرب اے قرارداد ءِ حق ءٙ ووٹ نہ کن انت ءُ اسرائیل ءِ وجود ءٙ اسلام ءِ بگیر گُش انت۔ عرب ریاست (مصر، اُردن، عراق، شام، لبنان) اے پیسلہ ءٙ نہ من انت ءُ  اسرائیل ءِ سرا اُرش کن انت۔

نو ماہ ءِ جنگ ءَ پَد اسرائیل عرب آں پروش دنت۔ اے جنگ ءَ شش ہزار یہودی ءُ دہ ہزار عرب جَنگ بیت۔ 

چوش کہ اے جنگ ءَ یہودی باج بَر انت، ھمے واستہ UN ءِ قرار داد ءِ ھسابہ داتگیں فلسطیں واستہ زمین ءِ بازیں جاہ ئے یہودی قبضہ کن انت۔

(چوش کہ اے یک مزنیں ءُ کواھنیں جیڑہ ئے ھمے ھاترا اے بھر ءِ تہا تھنا چندے انچیں چیز زائر کُتگ تا مردم جیڑہ ءِ جِند ءَ سرپد بہ بیت، دیمے بھر ءِ تہا کوشست کنیں کہ فلسطین ءِ انوگیں جیو-فالیٹکس، عماس ءُ ایدگہ آرگنائزیش آنی بابت ءَ گپ کنیں)