لبرل ڑیموکریسیءَ کے چیلنج کنگءَ اِنت؟ ۔ گوادر ءِ توار

لبرل ڑیموکریسیءَ کے چیلنج کنگءَ اِنت؟

                               وھاب مجید

بستمی کرنءِ گُڑّی سالاں سوشلزم وتی پاداں بُرت۔ سوویت یونین پُرشت۔۔۔ جرمنی یک بیت۔۔۔ رودرتکی یورپءِ دُراھیں سوشلسٹ مُلکاں روایربرکتی یورپءِ سیاسی ءُ مالی نظام بزاں کہ "لبرل ڑیموکریسی" ءُ "فری مارکیٹ اکانومی"ءِ چادر مانپوشت۔ دُنیاءِ بازیں عالم ءُ کوّاساں اے جاورھال سوشلزمءِ پروش ءُ امریکہ ءُ یورپءِ لبرل ڑیموکریسی ءُ فری مارکیٹ اکانومیءِ کّٹ قرار دات۔ 

مرچی بیست ءُ یکمی کرنءِ سیمی دہّک بِندات بیتگ بلے تنے وھدی ہم لبرل ڑیموکریسی ءُ فری مارکیٹ اکانومیءَ چہ جوان تریں دگے نظامے دُنیاءِ ہچ مُلکءَ دات نہ کُتگ۔ لبرل ڑیموکریسی ءُ فری مارکیٹ اکانومیءِ سرا بازیں مردماں ایراد ہم گپتگ کہ فری مارکیٹ اکانومی کارپوریٹ سیکٹر ءُ مزنیں سیٹھ ءُ زردارانی نظام اِنت کہ ایشیءِ تہا زرّءِ ارزشت چہ دُرستاں گیشتر اِنت۔ بلے سوال اِیش اِنت کہ اے نظام ءِ بدل چی اِنت؟؟  اےبابتءَ تنے وھدی دُنیاءِ ہچ مُلکءَ چُشیں نظامے دیما نہ آورتگ کہ آ عملاً فری مارکیٹ اکانومیءِ جاگہءَ بہ گِپت۔ اے وھدی ہم دُنیاءِ شرتریں سیاسی نظام لبرل ڑیموکریسی زانگ بیت کہ آ بنی آدمءِ ہزاراں سال جُہدءِ برورد اِنت۔ اے نظام ریاستءِ ہمکّ شہریءِ ھّک ءُ آزاتیءِ ضمانتءَ دنت۔ اے نظامءِ تہا نہ ایوک گیشتریں مھلوکءَ زندءِ آسراتی رستگ اَنت بلکیں اِدا مُلکءِ پریس ءُ عدلیہ ہم آزات اَنت۔۔ ریاستی ادارہ آزات اَنت ءُ سول سوساہٹیءَ ہم دُراھیں ھکّ ءُ آزاتی دیگ بیتگ اَنت۔ 

مرچی دُنیاءِ تہا یک ءُ دو سوشلسٹ مُلک پَشت کپتگ اَنت کہ آھانی تہا یکے چین اِنت بلے گوستگیں چینی صدر ڑینگ ژاوپنگ ءَ نوزدہ سد ءُ ہشتادءِ دہّکءَ چہ وتی مُلک کاروباری مردم ءُ امریکی ءُ یوروپی مزنیں کمپنیانی واستا پچ کُت۔ آھاں کاروبار ءُ فیکٹری جنّگ ءُ زر کماہینگءِ اجازت داتءُ ایشیءِ بدلءَ چرآھاں چہ ٹیکس گِپت ءُ وتی جی ڑی پی گروتھ ءُ چینی لس مھلوکءِ زِند شر تِر کُت ۔ صدر ڑینگ ژاو پنگءِ معاشی پالیسی سوشلزم ءِ نشنلاہزیشنءِ پالیساں چہ دراھگ ءُ فری مارکیٹ اکانومیءِ نیمگءَ اولی گامگیج اَت کہ تنے وھدی ہم سوبمندیءَ گوں جاری اِنت۔ بلے چینی کمیونسٹ پارٹیءِ مُنافقتءَ بچار ۔ آھاں سوشلزمءِ روایتی اِیں سختیں معاشی پالیسی یلہ دات اَنت بلے وتی سیاسی نظام بدل نہ کُت۔ لس مھلوکءَ جمہوریت ءُ ووٹءِ اجازت نہ دات۔۔۔ پریس ءُ عدلیہ ے آزات نہ کُت۔۔ سول سوساہٹی نام ءُ نشان نیست۔۔ مروچی ہم چینءِ انسانی ءُ مزہبی اقلیتانی ھکّانی بابتءَ بازیں سوال چِست بنت۔ 

 اوپن مارکیٹ پالیسیءِ سببءَ چینءَ وتی ارزانیں ٹینیکل ہیومن ریسورسءَ گوں ہر ہما پروڑکٹءِ نقل جوڑ کُت اَنت ءُ دُنیاءِ کُنڈ کُنڈے مارکیٹءَ سر کُت اَنت کہ آ پروڑکٹاں امریکہ ءُ یوروپی مُلک گِرانیں نیادےءَ بہا کنگءَ اِیت اَنت پمشکا مرچی امریکہ ءُ یورپءِ مارکیٹءَ بِگر داں افریقہ ءُ ایشیاءِ گریبیں مُلکانی مارکیٹاں درا ترا ہر جاگہءَ چینی پروڑکٹ گِندگ کیت ءُ چرایشیءَ چہ چینءَ مزنیں زرّ مبادلہ ے رسگءَ اِنت ءُ آہیءِ کرنٹ اکاونٹ روچ پہ روچ سرپلسءَ روان اِنت۔ چینی معاشی پالیسیاں امریکہءَ چہ پد آ دُنیاءِ دومی مستریں جی ڑی پی جوڑ کُتگ۔ ایشیءِ ہمراہیءَ چین ایشیا ءُ افریقہءِ بازیں مُلکانی سرا وتی سیاسی اثرءَ ہم ودینان اِنت کہ چرایشیا امریکہ ساھب سکّ باز پریشان اِنت۔ 

بلے دومی نیمگءَ دُنیا ایشیءَ ہم سرپد اِنت کہ چینءِ اے دیمروہیءِ ماڑیءِ بُن ھِشت چینی کمیونسٹ پارٹیءِ ڑکٹیٹرشپ ءُ پریس، عدلیہ ءُ سول سوساہٹیءِ گُٹ گیریءِ سرا اِیر اِنت۔ باریں داں کد چینءِ مھلوک مالی نپءِ ھاترا وتی انسانی ھکّانی نہ منوکیں سیاسی نظام ءَ برداشت کنت؟؟ 

بلے اے وھدءَ امریکہءِ  تہا ہم جاور ھال سکّءَ شر نینت۔ گوستگیں سالاں امریکہءِ تہا ٹرمپءِ وڑیں Racist ءُ راہٹ وِنگ گروپ ءُ فاشسٹانی ووٹءَ کٹّگ ہم امریکہءِ لبرل ڑیموکریسیءِ عاقبتءِ سرا بازیں سوال چِست کنگءَ اِنت۔ دومی نیمگءَ اے ہم راست اِنت کہ سداں سال امریکی جمہوری نظامءِ سیاسی ادارہ ءُ اُودے سول سوساہٹی ہمنچو تاکت ور ءُ مزبوت اَنت کہ آھاں زوت وتی ردی ماریت ءُ ٹرمپءِ جاہءَ جوباہیڑن ے وڑیں لبرل ءُ موڑیرٹیں انسان ے آورت۔ آھانی سیاسی نظام ہمنچو systematic اِنت کہ آ وتی تہے گندءَ زوت چہ وتءَ کش اَنت ءُ تیابءَ چہ دور لیپگ کن اَنت۔ 

 لبرل ڑیموکریسءِ یک  شری ے اِیش اِنت کہ لس مھلوک ءُ سول سوساہٹی وتی ھکّانی مناہینگءَ پہ ہمُک وھد تیار ءُ ساجو اِنت۔ اگاں ریاستی ادارہ ردی ے بکن اَنت گُڑا سول سوساہٹی وتی زھرشانیاں گوں وھدءِ سرکارءَ مجبور کنت کہ آ لس مھلوکءِ ھکّانی ءُ سول لبرٹی ے ضمانتءَ بہ دنت۔ ایشیءِ یک کسانیں درورے دوہزار بیستءِ Black lives matter تحریک اَت کہ آہیءِ آسرءَ ڑونالڑ ٹرمپءَ ووٹاں شکست وارت ءُ جوباہیڑن امریکہءِ صدر جوڑ بیت۔ 

امریکہ ءُ یورپءِ فعال ءُ تاکت وریں سول سوساہٹیءِ ضمانتءَ آھانی لبرل ڑیموکریسیءِ سیاسی نظام دنت کہ اے نظامءِ تہا " فریڑم آف اسپیچ" ءُ ھر کسءَ وتی گپءِ جنگّ ءُ زہر شانی کشگ ے آزاتی اِنت۔ اُودے سول سوساہٹی ءُ اسٹیٹءِ تہا ایوک یک کسانیں لکیرےءِ پَرک اِنت۔ اُودا اسٹیٹ ءُ اسٹیٹءِ ادارہ وتسر نینت۔ آ قانونءِ مُتابکءَ "رول آف لاء" ءِ سرا کار کن اَنت بلے اگاں یک جھیڑےءِ سرا سول سوساہٹی لکھانی مردماں گوں دھگّانی سرا در بہیت ءُ ہمُک روچ زہرشانی بہ کنت گُڑا آ سرکار ءُ اسٹیٹءَ مجبور کن اَنت کہ آ وتی ردیں پالیسیءَ پدا بچار اِیت ءُ بدل بہ کنت۔ اگاں سرکار آھانی گپاں مہ زیر اِیت گُڑا راجدپتر شاہد اِنت کہ اُودے لس مھلوکءَ سرکاری پارٹی ووٹ نہ کُتگ ءُ اپوزیشنءِ ہما پارٹی کہ آھاں لس مھلوکءِ Populist movement پاپولسٹ موومنٹءِ پلہ مرزی کُتگ لس مھلوکءَ ہماپارٹی کُرسیءِ واجہ کُتگ۔ 

امریکہ ءُ یورپءِ تہے Populism پاپول ازم ءُ پاپولسٹ موومنٹ آھانی چاگردءِ گِیشتریں مھلوکءِ لوٹ ءُ مارشتانی ترجمانی کن اَنت۔ اے وڑیں موومنٹ لس مھلوکءِ توار اَنت۔ پاپولسٹ مومنٹانی شریاں چہ کس انکار کُت نہ کنت بلے باز براں اے وڑیں تحریک چاگردءِ مزنیں ٹکّ ءُ فاشسٹانی دستءَ یرغمال ہم بیت کن اَنت چُش کہ مرچی باندا یورپ ءُ امریکہءَ بیگءَ اِنت کہ آ پاپولسٹ موومنٹ اُودے راہٹ ونگ سیاسی گروپ ءُ اکثریتی واہیٹ سُپرمیسیءِ پلہ مرزی کن اَنت ءُ چرے مومنٹاں اُودے اقلیتی گروہ ءُ ھاسکر immigrants ءُ درمُلکی سکّ تُرس ءُ بیم ے آماچ کُتگ اَنت۔ ایشین ءُ افریقن Diaspora ڑاہسپورا ہم ِدلتپرکا ءُ پِکر مند اِنت کہ باریں اے راہٹ ونگ فاشسٹ پاپولسٹ موومنٹ دیمترا آھاں گوں چی کنت؟ 

پاپول ازم ءُ پاپولسٹ مومنٹءِ یک مزنیں درورے دوہزار شانزدہءَ ڑونالڑ ٹرمپءِ امریکی صدارتی ووٹاں کٹّگ ءُ دومی درور برطانیہءِ بریگزیٹ ءُ یورپی یونینءَ چہ درآھگ اِنت۔ ءُ یورپی دگے لہتیں ھاکمانی سختیں " امیگرنٹ پالیسی" اَنت ءُ اُودے اقلیتاں گوں مُتعصب اِیں روہیہ اِنت۔ 

لہتے پاپولسٹ لیڑرانی ھرابی اِیش اِنت کہ آ سرپد بنت کہ آ وتی مھلوکءِ ووٹاں گوں کُرسیءِ واجہ بیتگ اَنت پمشکا باز براں آ میڑیا ءُ سول سوساہٹیءِ سرا ہم پابندی جنگّءِ بےسوبیں کوشست کن اَنت۔ چاگردءِ کستریں ٹکّ ءُ گروہانی ھلاپءَ سختیں پالیسی جوڑ کن اَنت ءُ بازیں پاپولسٹ رھشونانی سرکار ایوکءَ چاگردءِ گِیشتر ءُ اکثریتی گروہانی واستا پالیسی جوڑ کن اَنت۔ پاپولسٹ لیڑرانی اے عمل لبرل ڑیموکریسیءِ روحءِ ھلاپ اِنت چُش کہ ٹرمپءَ وتی دورءَ امریکہءَ کُت ءُ ھستیں عہدءَ مودی انڑیاءَ کنگءَ اِنت۔۔۔ دوہینانی پاپولسٹ موومنٹ ءُ پالیسیاں امریکہ ءُ انڑیاءِ چاگرد ءُ مھلوک بہر ءُ بانگ ءُ تقسیم کُتگ اَنت۔ لبرل ڑیموکریسی چُشیں چاگردی پُرشت ءُ پروشءِ اجازتءَ نہ دنت۔ مروچی لبرل ڑیموکریسیءَ دُنیاءِ بازیں کُنڑاں پاپولسٹ موومنٹ ءُ فاشسٹ راہٹ وِنگ سیاسی ءُ چاگردی گروہاں چہ خطرہ اِنت۔ 

ھستیں عہدءَ امریکہ ءُ یورپءِ وڑیں لبرل ڑیموکریسیءِ منوگریں مُلکانی تہا آھانی وتی مھلوکءِ میانءَ یک گروہی نپ ءُ سِیتی ءُ پِگری جنگّ ے جاری اِنت۔ دوہزار بیست ءُ یکءِ جوباہیڑنءِ کٹّ لبرل ڑیموکریٹانی کٹّ اِنت بلے امریکہ ءُ یورپءَ ٹرمپ ءِ وڑیں فاشسٹ راہٹ وِنگءِ مردومانی ہّچ کمی نیست ءُ اے مردم دیمترا ہم اُودے آزات ءُ پچیں چاگردءَ نُکس دات کن اَنت۔ 

اے گپ ہم راست اِنت کہ بنی آدمءِ جوڑ کُتگیں ہمُک سیاسی، مالی ءُ چاگردی نِظام ءِ تہا نِزوری اَست بنت۔ وھدءِ لوٹ ءُ زرورتانی ھسابءَ ہر وھد آھانی تہا گِیتریءِ ہم گُنجاہش بیت پرچا کہ انسانءِ جوڑ کُتگیں ہچ نظام گُڑّی ءُ حتمی نہ اِنت۔ بلے ہما نظام ءُ سسٹم کہ آہیءِ تہا کمءَ چہ کم نِزوری مان بیت انسان ہماہیءَ زِیراِیت ءُ ہماہیءِ سرا عمل کنت۔ بنی آدم وتی ہزاراں سالءِ سرد ءُ گرم ءَ رند اِدا سر بیتگ کہ ھستیں عہدءِ نظام لبرل ڑیموکریسی اِنت کہ چاگردءِ ہمُک انسانءِ آزاتی ءُ آہیءِ ھّکانی پاسپان اِنت۔ 

بیت کنت دیمترا لبرل ڑیموکریسیءَ چہ ہم جوان تِریں سیاسی ءُ چاگردی نظامے دیمءَ بہیت بلے المّی اِنت کہ آ نظامءِ بُن ھشت ہم لس مھلوک ءِ وشھالی ءُانسانی برابریءِ راھبندانی سرا ایر بہ بیت پرچا کہ بنی آدمءِ ہزاراں سال ءِ جُہد ءُ کُربانیانی آسرءَ نوکیں پدریچءَ رستگیں آزاتی ءُ انسانی ھکّانی پُلگءِ دومی مانا اِیش بیت کہ راجدپترءِ پرّگ زور ءُ زبردستی پُشتءَ برگ بیت۔ پاپولسٹ موومنٹانی اے عمل نہ ایوک چاگردءَ پُرشت ءُ پروشءِ آماچ کنت بلکیں دُنیاءَ یک مزنیں بے تاھیری ے ہم کاراِیت۔