شیران ڈگار گزی دشت کِکی ءُ ناکو میر بل

 شیران ڈگار گزی دشت کِکّی  ءُ ناکو میربلؔ

 اسحاق خاموش                    

ماں تربت یونیورسٹی ءِ  چار روچی ، لبزانکی ءُ ساز ءُ زیملی مراگش ءَ پد نُوں ما دز پچ اتیں کہ پدا ماں کراچی ءَ واترّ بہ بیں۔بلئے دشت اوں چارگی ات۔

دشت ءِ کُوچگ پہ سئیل ءُ گرد ءَ سکّ وشّ اِنت، مرے وھداں گیشتر کہ ھؤر بُوتگ۔

مہم جان دشتیؔ ءَ کہ لہتے روچ ءَ پیسر پکنک ءِ جار جتگ اَت،مُردنی ئیں منی دِل وشّ بُوت کہ بازیں مُدّت ءُ سالاں پد وتی زید ءِ دْرچکانی ساھگ ءَ نندگ ءِ موہ رسیت۔چہ نزّیک ءَ شانتل ءُ کپوتانی توار ءَ اشکٗناں۔پہ دمانے دِل ءَ دِل تاھیریں گْوات ءَ دیاں ءُ وت ءَ گوں ابرم ءِ رنگاں پہ نیم بیلے ءِ ھاترا ھَوار گیج آں۔

مارا چہ کیچ ءَ سُہب ءِ 9 بج ءَ در آہگی اَت۔ بلئے بجن بجن ھما یک بج بُوت۔واجہ بجّار بلوچ چہ گْوادر ءَ آہگی اَت۔ مہم جان ءَ چہ سُہب ءَ پکنک ءِ تیاری ءِ ھاترا وتی بنگوئیں بْرات عادل دشتیؔ، محبوب دشتی گوں جلیل دشتیؔ، فدا عنایتؔ، شکور غفورؔ ، خلیل نذر ءُ مقصود سانڈؔ ءَ دیم داتگ اِتنت۔سانڈ ، سانڈے۔ سید ھاشمی ماں سید گنج ؔ ءَ سانڈ ءِ باروا نبشتہ کنت؛

”سانڈ ( سَ ا ن ڈ): گامیش ءِ نر ، بگّ ءِ سانڈ ، جْوان تر ءُ لائک تر، دلیر، بے مَٹّ، مِڑوک، دل ءَ سانڈ بوگ: بزاں دلیر بوگ ، مُوزّی نہ بوگ " پلانی دل ءَ سانڈے“۔

مقصود ءِ تہا اے کُلّیں جوہر مان انت۔ پہ کار، دارگ نہ بیت، اَنچو چُست ءُ چالاک اِنت۔ناچ ءَ کہ لگّیت منی ھیال ءَ زمین ھُدا ھُدا کنت کہ اے کئے اِنت کہ منی سرا  جُتک جنئگ ءَ اِنت۔ورگ ءَ نہ زاناں بلئے بِزاں ” نوشگ“ ءَ سیر نہ کنت۔

مقصود سانڈ دل سپاہ ءُ پُرکندگیں  سی ءُ پنچ ءُ چِلّ سالی ورنایے۔

 ما کہ ہما روچی  پکنک ءِ شؤر ٹہینتگ ات واجہ گُلزار گچکی ءَ مہم جان دشتی کڈّن کُت کہ نامئیں سروزی ناکو بیربَل ؔ ءَ شوہاز کن ءُ بیار مئے پکنک  ءَ۔ مہمجان ہما دَمگ ءِ نندوک اِنت بلئے چہ ناکو بیربَلّ ءَ آشنا نہ ات ۔ مہم جان  ءَ وتی برات عادل ءُ محبوب گُشت اَنت کہ ہر ہال  ءَناکو میر بل شوہاز کنگی اِنت۔ ناکو میر بلؔ ءِ نام من اوّلی رند ءَ چہ گُلزار ءِ دپ ءَ اشکُتگ ات کہ نامئیں سُروزی یے  بلئے وھد ءِ مُجاں اندیم اِنت۔

مہم جان دشتی ءُ گوں کمانچر، وفا ءُ زُہیر ءَ پیسرا در  اتک انت، واجہ عارف حکیمؔ، واجہ ماسٹر محمد امین، من ءُ واجہ گُلزار،ٖغفور دشتیؔ،،واجہ ماسٹر اختر حامد، مجید صالح درکپتیں ۔ مارا بیری ءِ کراس ءَ ھَوار بُوہگی ات۔ مجید ءَ ھال دات کہ واجہ بجّار چہ گْوادر ءَ گوں آسمی ءَ( کہ واجہ ءِ ڈلیور اِنت) در اتکگ۔

اگست ءِ 23 ءِ نیمروچ  گُشئے یاتگار بُوہگی ات۔دشت ءِ ڈگارانی کشّ ءَ کہ ما گْوزان اتیں ہمک نیمگ ءَ سر سبز ات۔ 

ماں  شیران ڈگار گزی دشت کِکّی ءَ عادل دشتی ءُ محبوب دشتی ءَگوں وتی سنگتاں مارا وش اتک کُت۔

گوں ناہ ءُ شیر ءَ مئے وش اتک کنئگ بُوت۔

اے ڈگار ءَ گیشتر سُہرو کشتگ ات۔ چاریں نیمگ ءَ کہیر اتنت۔لہتے دگہ درچک اوں رُستگ اَت۔ میان ءَ یکّ ءُ دو مچّ رُستگ اَت۔ ڈگار ءِ چاریں نیمگ بندگ بُوتگ اتنت ءُ میان ءَ یک مزنیں تلاوگے ءَ سبزسبزیں آپ  مان اَت۔ابرم ءِ کُلّیں رنگ گوں ہمے ندارگ ءَ ہمگْرنچ اتنت۔گُشئے اَبرم مارا وش اتک ءَ ات۔  سلام ءُ دْروت ءَ چہ پد من یکبرے چہ وتی موبائل ءَ ہمے ابرمی ندارگ وتی کیمرہ ءِ تہا بند کنئگ ءِ جُہد کُت۔

دْرچکانی چیر ءَ ورنا ورگ گْرادگ ءُ پکنک ءِ تیاری اتنت۔یک نیمگے ترُونے جتگ ات کہ آئی ءِ تہا گوشت پچگ ءَ اتنت ۔ لُوہگ ءُ منجل پِراِتنت۔

 آپ ءِ کش ءَ سئے چاردْرچک رِد پہ رِد رُستگ اتنت کہ ساھگ اش تنکّ اِتنت۔ہمے درچْکانی تچکی ءَ ماں آپ ءِ تہا یک  پُچے ات کہ آپ ءَ سبز ترّینتگ ات۔راستی نیمگ ءَ کڑب ءُ سُہر ءِ ڈگار اتنت ءُ پدا ہمے تچک ءَ چاریں نیمگ ءَ کاہ رُستگ اِتنت بلئے ہمے کاہ ھُشک ترّ اتگ اتنت۔ چہ دُور ءَ بانڈُمے ءِ کش ءَ یک ” کاہ دانے“ ات۔ دْرچک ھُشک ات بلئے ” کاہ دان“ ءِ نشانی ایر اتنت۔آپ ءِ چپّی نیمگ ءَ یک گُنشیں مچّ یے رُستگ ات ءُ آئی ءَ کش ءَ منی ھیال ءَ کروچیں مچّے ات ءُ ہمے کروچ ءِ دیم پہ دیم  ءَ بز ساھگیں دْرچکے ات کہ ورنا ہاں پہ ما بُنجل ہمدا کُتگ۔ تگرد ءُ کالین پچ اِتنت ءُ ہمے تگرد ءِ سرا یک نَود سالی کماشے نشتگ ات کہ آئی ءَ سروزے دست ءَ ات ءُ آئی ءِ کش ءَ کساس پنجا ہ ءُ شش سالی مردے نشتگ  ات ءُ تمبورگ ئےِ دست ات۔

ناکو میربلّ گوں وتی بچّ محمد امین ورناہاں پیسر ءَ شوہاز کُتگ ءُ آؤرتگ اتنت۔

دمانے پد ورنائیں گُشندہ صابر فداؔ ءُ فراز شاہ کہ مہم جان ءَ دعوت داتگ اتنت ، اتک انت ءُ سلام ءُ دْروت بُوت اَنت۔

ما پتّر ءِ سرا چپّ ءُ چاگرد ءَ نشتگ اِتیں  ءُ واجہ گُلزار گچکیؔ  چہ ناکو میربلؔ ءَ جُست ءُ پُرس کنئگ ءَ ات کہ اناگہ دْرستانی چمّ مئے راستی نیمگ ءَ ترّ اتنت ءُ من چار ات ، دْرستانی لُنٹانی سرا بچکندگے شتور گِران بُوت ءُ دْرست چہ وتی جاگہ ءَ پاد اتک ءُ اوشتات اَنت، من چکّ جت واجہ بجّار بلوچ گوں وتی پُرمہریں بچکندگاں سر بُوتگ اَت۔ گوں واجہ بجّار بلوچ ءِ آہگ ءَ گُشئے دِیوان ءُ پکنک ءِ جلواہ گیش تر بْراہ دار بُوت۔سلام ءُ دْروت پد، سفر ءِ ھال پُرسی بُوت، گوں نوکیں سنگتاں پجّاروکی بُوت۔ 

پدا گوں ناکو میربلؔ ءَ گپّانی سستگیں رِد گُلزار ءَ پدا  برجاہ داشت۔ ناکو میر بلّ ؔ زہیروکانی تہراں گُشان ات۔ سروز جنان ات ءُ مئے دِل ءِ تاراں شنگینان ات۔

ناکو میر بلّ چُکّ اِنت، دُرجان ءِ ، دُرجان ءِ پیراندادؔ ءُ کُنچتیؔ ءِ مردُمے ءُمحمد امین آئی ءِ بچّ اِنت چوناہا سروز جنت بلئے برے برے تمبورگ اوں جنت ، شعر اوں گُشیت۔ناکو میربَلّ ءِ سروز توار وَ کنئگ ات بلئے چہ سربر ءَ انچو چُنڈ چُنڈ ءُ ٹپّیگ ات  کہ وتی پراموشی ءِ گِلگ ءَ گُشئے چہ ما کنئگ ءَ ات ءُ ہمے وڑا محمد امین ءِ تمبورگ ءِ ھال اوں انچُٗش ات کہ لہتے جاگہ ءَ گوں چَپس بستگ ات کہ یک یکّ مہ بیت۔واجہ بجّار بلوچ ءَ منی گوش ءَ ھَلوت کُت کہ بچار چونیں عظیمیں انسان انت۔ ہمیشانی برکت ءَ بلوچی زِندگ اِنت ءُ مئے  بے ھیالی ءَ بچار کہ ناکو ءَ سروزے اوں زُرت ءُ دات نہ کنیں۔

ناکو میر بلّ ءِ گُشگ اِنت کہ نامئیں پہلوان رمیؔ ءِ گوں ما آئی ءِ کماش دُرجانءَ سُروز جتگ۔چو کہ ماں کیچ ءِ دَمگ ءَ کوشکلات پہ زہیروک ءِ گوشدارگ ءُ گُشگ ءَ نامدار بُوتگ ۔ ناکو میربلؔ ءِ کماش ءَ اود ءِ بازیں عَہدی زیمری مراگشاں بہر زُرتگ۔

ناکو میربلّ ءِ سروز نالگ ءَ ات ءُ آپ ءِ لمب ءَ شانتُل ،کپوت ءُ جنگ مئے نزّیک ءَ آہان ءُ نندان انت ، گُشئے آ، اوں زیمر گوشدارگ لوٹنت۔اناگہ گُلزارءَ جار جت کہ بچکاں اے مُرگاں مجن ات۔

پدا بجّار بلوچ ءَ اوں گُشت ” ہؤ یار مُرگاں مجن اِت، اے چاگرد ءَ زیبدار کن اَنت“۔

اسل ءَ دْرچکے ءِ بُن ءَ یک چرّئی ءُٹِکّوکے ایر ات کہ ورناھے ءَ چرّئی زُرت ءُ تیمچہ کُت کہ مُرگاں جناں ، گُلزار ءِ چمّ پہ ورنا ءَ کپت اَنت ءُ مکن ئےِ کُت۔

کسانی ءَ ناکو میربلّؔ ءِ نام میرکؔ ءُ میر راجؔ بُوتگ  بلئے پدا میتگ ءِ مردُماں چہ دوستی ءَمیر بلّؔ کُتگ۔آئی ءَ گُشت کہ ہمے سروز کہ آئی ءَ گون اِنت باز وھد ءَ پیسر، واجہ جان محمد دشتیؔ ءَ داتگ ءُ گُشت ئےِ کہ وھد وھد ءِ سرا واجہ جان محمد دشتیؔ منی ھیالداری ءَ کنت۔پہلوانی ءِ باروا یک جُستے ءِ پسّو ءَ ناکو ءَ گُشت کہ  ” مرچی شاعری پادان اِنت“۔

آئی ءَ گُشت کہ مزار ابراہیم ءِ بْراتے دِلمراد اوں پہلوانے بُوتگ۔آئی ءِ گُشگ ات کہ نامداریں سُروزی باقی بلوچ ءِ کماش عرضینؔ  آئی ءِ ناکو زتک انت۔

ناکو میربلّ ءَ سروز جت ، محمد امین ءَ تمبورگ ءُ شعر  ءُ مارا مُلما کُت۔

میان ءَ ورنائیں گُشندہ صابر فداؔ ءُ فراز شاہ ءَ اوں وتی اِزم ءِ درانگازی کُت۔

کمانچر یڈّولا چپّ ءُ چاگرد ءَ ترّان ات ءُ عکس کشّی کنان ات ، گُشئے گوک ءَ کڈبّ دیستگ ۔

بیگاہ ءِ ساھگ ترّ اتگ ات ءُ مارا روچ ءَ گپتگ ات۔

سنگتاں تگرد دیم ءِ درْچکانی ساھگ ءَ پچ کُت اَنت ۔ لہتے شعر ءَ پد سُبارگ ءِ تیار ی ءِ جار جنئگ بُوت۔

مہم جان دشتیؔ ءِ پکنک شاھی بلوچی پکنکے ات کہ تاں کرن ءُ زمانگاں یاتگار مانیت۔

سُبارگ ءَ پد کندگ ءُ مسکرائی ءُ گپّ ءُ تْران ات۔ کمانچر ہمے کش ءُ کِرّاں عکس کشْی کنان ات ۔ باریں کمانچر کیا سوج دات کہ لہتے عکس سروز ءِ اوں بہ کشّ ۔ یک ورناھے اتک ءُ ناکو میربلّ ؔئِ سروزئےِ چِست کُت۔ ناکو ءَ ھچ نہ گُشت بلئے من دیست کہ  آئی ءِ چمّانی تہا بے تاھیری یے تالان بُوت۔واجہ گُلزار ءَ مار اِت  ءُ واجہ بجّار ءَہم ۔ واجہ بجّار ءَ گوں آئی ءِ چُکّ محمد امین تسلّا دات ءُگُشت  کہ ”سروز ءِ عکس ءَ کشّ اَنت۔ زِمْہ داریں ورنا اَنت۔پدا کار انت ئےِ“۔

محمد امین ءَ ہمے گپّ وتی کماش ءِ گوشاں گُشت اَنت کہ چہ گوشاں گْران اَت۔ بلئے من چار ات کہ ناکو ءِ بے تاھیری کمّ نہ بُوت۔

من اَنچو مار ات کہ مردُمے یکّے ءِ چُکّ ءَ بہ بارت ،دگّ ءِ دومی نیمگ ءَ کہ ٹریفک رشّ انت آئی ءِ کماش ءَ بُگشیت من تئی زھگ ءَ چیزّ گراں دیاں انّوں کایاں۔

من مار ات کہ ناکو انچو بے تاھیر اِنت کہ کسے پہ وتی چُکّ ءَ کہ روڈ ءِ دست ءَ شُتگ، ٹریفک ءَ ایکسیڈنٹ مہ بیت۔ءُ منی ھیال ءَناکو میربلؔ اوں انچو مارگ ءَ ات کہ  سُروز چہ کسے ءِ دست ءَ مہ کپیت ءُ مہ پُْرشیت۔

دمانے گْوست من گُشت:” یار ناکو سک ناگیگ اِنت ، کسے برؤت ناکو ءِ سروز ءَ بیار ایت“ ۔

من کہ چوش گُشت ناکو ءَ منی گپّ اِشکُت ۔ گُشئے من آئی ءِ دل ءِ گپّ جت۔پہ بزّگ بزّگی گُشت ئے:” ہؤ، پدا سروز ایر ساز بیت“۔ما دْرست جیڑگ ءَ لگّ اتیں ” ایرساز“ بوہگ چی یے، بلئے پدا محمد امین ءَ گپّ گیشّینت کہ  اَنچو کہ تبلہ ءِ ساد شُل بنت، بینجو ءِتار سُست بہ بنت ، بزاں ”بے سُر“ بیت۔

دمانے ءَ پد عادل خان دشتی ءُ سانڈؔ ءَ ناکو ءِ سروز  گون ات ءُ پیداک اتنت۔ ناکو ءَ کہ وتی سروزؔ دیست چمّ ئےِ رُژنا بُوت اَنت۔ کمرزانی یے بُوتک ءُ نشت۔ اَنچو کہ آئی ءَ سروز وتی دست ءَ کُت من ناکو ءِ جْوزگ چار ات نہ کُت اَنت۔گُشئے آئی ءَ وتی گاریں چُکّ دست کپتگ ات۔

مغرب ءِ وھد ءَ کہ ما واتر بُوھگا اتیں ، گُشئے ہمے دْرچکانی چیرا ، آپ ءِ لمب ءَ ناکو میربلؔ ءِ سروز ءِ توار، واجہ گُلزار گچکیءُ بجّار بلوچ ءِ شہدیں کندگ ءُ گپّ ءُ تْران، ماسٹر محمد امینؔ ءِ مسکرا  ءُ سنگتانی مہر ءُ دوستی ہمے دْرچکانی ساھگ ءَ تاں کرن ءُ زمانگاں وھد ءِ دامُن نکش جوڑ بُوتگ اتنت۔

بلئے ۔۔ بلئے پہ سد بژن ءُ اپسوز گُشان کہ ناکو میربل مرچی 8 اگست 2021 شمبے ءِ روچ ءَ ماں دشت  کُنچتی ءَ بیران بُوت ءُ آئی ءِ سورز ھاموش بُوت۔

اکس: کمانچر بلوچ

منت وار: بلوچی میوزک پروموٹر سوسائیٹی

٭٭٭