تامر ءِ تہ ءَ شاٹ ءُ سیٹن ٹینگو

تامر ءِ تہ ءَ شاٹ ءُ سیٹن ٹینگو

.....جام شاھد....

      پروفیسر ڈیوڈ تھوربرن ءِ چمّاں وھدے سینما کسانسال بوتگ، گڑا چو گوَری تپل ءَ وتی مات تئیٹر ءِ مھتاج بوتگ، ءُ پہ دل ما گندیں کہ بیستمی کرن ءِ بنداتی سالاں گیشتر تامرانی تہ ءَ کیمرا یکیں جاہ ءَ اوشتوک بوتگ۔ ھرچیزے کہ بوتگ یپارگی یدرچ ءَ بوتگ ءُ ھلتگ۔ اشی ءِ درورانی تہ ءَ لومئیے برادرز ءِ بنداتی تامرانی نام گرگ کرزنت۔ اے تامر نکان ءِ رد ءَ وَ گیشتر چہ ھاسیں کسہ ءُ پلاٹ ءَ زبھر انت، بلئے شگلی یا تکنیکی رد ءَ تئیٹر ءِ شر چھرگ ءَ جن انت۔ بلئے سال کہ گوزان بوت انت، گڑا سینما ءِ تہ ءَ دیمروی آیان بوت، تامرانی شاٹ گیش بوان بوت انت، ءُ آخر کہ شاٹانی گیشی ءِ سوب ءَ ایڈٹنگ ءِ مئیل دیم ءَ اتک ءُ پدا بے شاٹانی مٹ ءُ بدل ءَ تامر ناسرجم لیکگ بوت انت۔ ءُ آئزنسٹائن، کولیشوف، پورٹر ءُ گرفت ءِ وڑیں زانتکارانی سوب ءَ ایڈٹنگ ءِ بستار ھم مٹ بوان بوت۔

      

      آنڈرے بازین وھدے وتی کتاب ?What is Cinema  ءِ تہ ءَ سینما ءِ راجدپتر ءُ دیمروئی ءَ تپاسیت، گڑا تامرانی دو تب ءُ مئیل گیشینیت۔ اولی تب ھما کہ آئی ءِ درشانداب گیشتر گوں ایڈیٹنگ ءَ بندوک بہ بیت۔ اے تب ءِ تامرانی تہ ءَ زلورت ءِ وھد ءَ شاٹ لُک دارگ بنت، ءُ کسہ ءِ دگہ دگہ پھنات ھمے شاٹانی دِرّ ءُ دوچ ءِ وسیلہ ءَ پیش کنئگ بنت۔ اے تب ءِ تامراں مونتاژ تامر گش انت۔ اگاں تامر ءِ تہ ءَ تُرسی یا جنگی یا دگہ ھاسیں سینے پیش دارگ بہ بیت، گڑا گونڈ گونڈیں شاٹ تینزی ءَ گوں مٹ ءُ بدل بنت ءُ چاروک ءِ تہ ءَ ھمے جاور ءُ مارگ ءَ پیداک کن انت۔ اشی ءِ درور مرچانیگیں دور ءِ گیشتری تامر بوت کن انت، بلئے لھتیں نامئیں درورانی تہ ءَ آئزنسٹائین ءِ Battleship Potemkin ءُ ایولڈسن ءِ  The Karate Kid  ءِ نام گرگ کرزنت۔

      

      دومی تب ھما کہ آئی ءِ توک ءَ ایڈٹنگ و زاھر انت کہ بیت، بلئے تامر چہ ایڈٹنگ ءِ وسیلہ ءَ کمتر ءُ مزن مزنیں ون شاٹانی وسیلہ ءَ گیشتر پیش کنئگ بیت۔ شاٹانی تہ ءَ ھرچیز کہ بیت یک وڈ ءَ بوان بیت ءُ چاروک ءَ ھنچو سما بیت کہ آ چہ کڑکی ءَ ڈن ءِ ندارگے گندگ ءَ انت۔ اے تب ءِ تامراں میز آن سین تامر گش انت۔ اے ڈولیں تامرانی سوجکار چہ تئیٹر ءِ یکشلی ءَ اسرمند گندگا کا انت، ءُ گشئے سینما ءِ کسانسالی ءَ واتر کنئگ لوٹ انت۔

      

      شاٹانی بچیلّ ءِ رِد ءَ اے تپاوت ءِ سوب بوت کنت ایش بہ بیت کہ اولی تب ءِ سوجکار لوٹ انت کہ پہ کسہ یے ءِ گشئگ ءِ ھاترا بائد انت تامر ءِ جند ءِ ھاسیں تکنیک کارمرد کنئگ بہ بیت کہ گیشتر زانتکارانی چماں آ ھاسیں تکنیک ایڈٹنگ انت کہ تامر ءَ چریدگہ ازماں جتا کنت۔

      

 وھدے کہ دومی تب ءِ سوجکارانی رد ءَ تامر بائد انت کسہ ءُ کارستانی جاورھالاں گواچنی رنگ ءَ پیش بکنت، ءُ پمیشا اے سوجکار وتی تامرانی تہ ءَ زیاتیں کٹ نیارنت، ءُ کسہ ءَ یکشلا ھنچو پیش کن انت کہ امروز ءِ رِدی روچے ءِ عکاسی گندگ ءَ بئیت۔

 

      سینما ءِ راجدپتر ءِ تہ ءَ اے ھم گندگ ءَ کئیت کہ بازیں سوجکاراں اے دوئیں تب وتی وتی گُڈی سیمسراں ھم سر کتئگ ءُ ھشتگ۔ مونتاژ ءِ سیمسر ءِ سر کنئگ ءِ مستریں درور سائوت انڈئین تامرانی ایکشن سین ءِ دروشم  ءَ مئے دیم ءَ انت، کہ یکیں سین ءِ پنجاہ پنجاہ ٹکر انت۔ میز آن سین ءَ وتی سیمسر ءَ برگ ءُ سر کنئگ ءِ درور مارا ایرانی سینما ءَ کیارستمی ءِ گورا ءُ روسی سینما ءَ ٹارکوفسکی ءِ گور ءَ گندگ ءَ کئیت۔ بلئے اے تب چو کہ من ھنگری ءِ بیلا ٹار ءِ گور ءَ دیستگ دگہ ھچ جاہ ءُ ھچ کجا ندیستگ۔ بیلا ٹار ءِ تامُر سیٹن ٹینگو ایوک کم ءُ گیش 150 شاٹ ءِ سر ءَ جوڑ بوتگ، بلئے انگت تہ ھپت ءُ نیم کلاک ءَ روت۔ اشی ءِ سوب ھمیش انت کہ تامر ءِ گیشتر شاٹ تا دہ دہ پانزہ پانزہ منٹاں روانت، بلئے شاٹ ایوک ءَ تا سھتے ءَ کسہ ءَ دیم ءَ بر انت، ءُ شاٹانی گیشتری بھر ھورک انت۔ ھورکی ءِ مانا ایش کہ اگاں کارستے پہ منزلے ءَ رھادگ انت، گڑا شاٹ کارست ءَ منزل ءَ سر کنت ءُ نو ھلّیت۔ اگاں کارست نشہ ءِ ھالت ءَ شپ ءَ پہ ناچ ءُ سوت وپک کن انت، گڑا شاٹ تہ بیست منٹاں روت ءُ کسہ ءِ تہ ءَ دیمروئی ءِ آرگ ءِ بدل ءَ، ایوک ءَ کارستانی کِرد ءُ عمل ءَ پیش داریت۔ بازیں وھداں چو ھم بیت کہ کارست ءِ چہ کوٹی ءِ دراھگ ءَ پد ھم شاٹ تہ دہ دوازدہ سھت ءَ انگا مانیت۔ بیلا ٹار ءِ جند ءِ لبزاں:

We have a story, but I think the story is only a little part of the whole movie.

مارا کسہ و است، بلئے منی ھیال ءَ کسہ ایوک ءَ تامُر ءِ یک گونڈیں بھرے۔

      بلئے اگاں کسہ ایوک ءَ تامُر ءِ گونڈیں بھرے، گڑا تامر ءِ ایدگہ بھر کجام کجام انت؟ اے جست ءِ پسہ ءَ وا چہ درستاں شرتر بیلا ٹار ءِ جند دات کنت. 

آ جاگہ یے گشیت کہ:

Most films just tell the story. For me, this is poisoning the cinema because the art form is pictures written in time.

گیشتر تامر ایوک ءَ کسہ گش انت۔ منی دل ءَ اے سینما ءِ جند ءَ ھراب کنئگ ءَ انت، پرچہ کہ سینما وھد ءِ وسیلہ ءَ اکسانی درشانی ءِ ازم انت۔

      ءُ پہ دل وھدے مردم بیلا ٹار، آنڈرے ٹارکوفسکی یا عباس کیارستمی ءِ ھرکجام تامرے گچین بکنت ءُ بچاریت، گڑا گندیت کہ گشئے سوجکار ءِ مقصد اینچو کسہ گشی نہ بوتگ کہ اینچو تامُری اکس ءِ گرگ بوتگ۔ ھر شاٹ چمّاں تاھیر دنت ءُ دل ءِ تاراں سرینیت۔ 

      

بلئے زانا اکس کشّی ءِ ازم ھمنچو ارزشتدار انت کہ کسہ گُشی ءِ ازم ءَ لگتمال بکنت ءُ بروت؟ انّاں۔ بیلا ٹار ءِ لیکہ چدا نہ ھلّیت، بلکیں آ چہ اکس کشی ءِ اے ازم ءَ لوٹیت کہ چاروک کارست ءِ ھمراہ بہ بنت۔ واجہ ءِ جند ءِ لبزاں:

I want you to be in the situation, and I place the camera in such a way that it moves with the characters.

   

   بیلا ٹار لوٹیت کہ کسہ گُشی ءِ ھمرائی ءَ اے ھم زلوری انت کہ چاروک گوں تامر ءِ کارست ءَ ھمراہ ءُ گوں تامر ءِ چاگرد ءَ ھمگرنچ بہ بیت۔ باز وھداں چاروک اے جھد ءَ پروش ھم وارت۔ مرچگیں دور ءِ چاروک ءِ اوپار و چونائی ءَ سک نزور انت، ءُ ٹِک ٹوک ءُ یوٹیوب شورٹس ءِ برکت ءَ  تامرانی بچیل ءِ کستر ءَ چہ کستر بوگ ءِ ھمرائی ءَ اے اوپار انگا نزور ترّان انت۔ 

    

  گشئگ ءِ مراد ایش نہ انت کہ سوجکار وتی تامر ءَ پورائی ءَ ھمے رپک ءَ بسازیت۔ اے رپک ءِ زیاتیں کارمردی ءَ سیٹن ٹینگو ءِ چارگ چو مرگیگ ءَ کتئگ۔ گشئگ ءِ مراد اے ھوں نہ انت کہ دراجیں شاٹ تامر ءِ ھر پھنات ءَ مونٹاژ ءِ بدل بوت کنت۔ مونٹاژ ءِ تام دگرے ءُ  آ یک جتائیں بستارے داریت۔ گشئگ ءِ مراد ایوک ءَ ایش انت کہ اگاں کسہ گشیں تامرکار لوٹیت کہ آئی ءِ چاروک گوں تامر ءَ ھمگرنچ بہ بیت، گڑا پرے ھاترا اے لیکہ آئی ءِ دلگوش ءَ کرزیت۔