چُک جنکے بیت یا بچکے ایشی ءِ زمہ وار چُک ءِ پت انت یا مات انت؟

چُک جنکے بیت یا بچکے ایشی ءِ زمہ وار چُک ءِ پت انت یا مات انت؟

                  نبشتہ کار: قدیر کرار

اوبادگ ءِ واھشت ھر کسی دل ءَ ھست۔ ھر کس ھمے واھگ ءَ دار ایت کہ من ءَ ھم چُک ءُ اوبادگ بہ بیت داں مرگ ءَ پد منی نام گار مہ بیت ءُ منی تورو ھم دیم ءَ جُنزان بہ کنت۔ ایوک ءَ مئے گور ءَ اِنّاں سرجمیں گیدی ءَ گیشتریں مردمانی واھشت ھمیش انت کہ منی اولی چُک بچکے نہ بیت۔

ءُ وھدے کہ سیر ءَ پد اولی چک جنکے بیت۔گُڑا درائیں زمہ واریاں مردم چُک ءِ مات ءِ سرا چگل دئے انت کہ آئی ءِ سبب ءَ چک جنکے بیتگ۔

پرچا کہ مئے گور ءَ ھمے مشہور انت کہ اگاں چک جنکے بیت یا بچکے آئی ءِ زمہ وار چُک ءِ مات انت۔

پمیشکہ وھدے کہ چک جنکے بیت گُڑا آ چُک ءِ مات ءِ ھیر نہ انت۔ آ مدام وتی مرد ءِ ھَکّل ءُ ھوکل ءُ لٹّانی چیرا انت، تِری ءُ دُسکیِچ ءِ پنچانی چیرا انت۔ سوچ پچیں تژّنانی چیرا انت کہ تو ھشکیں جنک آؤرتگ ءُ کوت کُتگ یکے بچکے ھم پیداک نہ کُتگ۔

آئی ءِ زندگی ھزابانی آماچ بیت۔ آ زہنی ٹارچر کنگ بیت۔آخری ءَ آ  زہنی مریضے جوڈ بیت۔

 باز بر ءَ اے وڈ ھم بیت۔ جنین ءِ سون ھم ھمے ھاتر ءَ دیگ بنت کہ آ بچکیں چک نیار ایت۔ 

 ءُ باز برا پدا بچک ءِ مات زیریت وتی چُک ءَ دگہ سیرے دنت کہ بلکیں منی چُک ءَ مردیں چُکے بیت ۔۔بلے آئی ءِ دومی جن ءِ چُکّ ھم جنک بنت۔

چوناھا اسل گپ ایش انت کہ ما مدام وتی نیزوریاں زالبول ءِ سرا مُش ایں ۔ما مدام زالبول ءَ اَچ وت ءَ چہ کمتر لیک ایں۔بلے انی سائینس ءَ ھم اے گپ پدر کُتگ کہ زالبول ءِ سگّگ ءِ ھاٹیگ چہ مردین ءِ سگّگ ءِ ھاٹیگ ءَ گیش انت۔ نی ما کائیں وتی اسل جیڑہ ءِ نیمگ ءَ ۔۔۔!

چُک جنکے بیت یا بچکے ایشی ءِ زمہ وار کے انت؟

پاکیں ھاوند ءَ ھر ساھدار ءِ اندر ءَ یک ری پروڈکشن ءِ سرجمیں پروسززے چہ بنگش ءَ مان کُتگ کہ آ آئی ءِ وسیلہ ءَ وتی تورو (نسل ) ءِ دیم ءَ جُنزینگ ءِ کرد ءَ پلیو کنت۔ھمے ری پروڈکشن ءِ عمل ءِ سبب ءَ نر ءُ مادگ ودی بیت۔ 

اے یک پدّریں گپّے کہ کس وتی واھشت ءِ ردا بچک ءُ جنک ءِ درچت نہ کنت۔(انی اے تک ءَ سائنس ءَ کمے باز کار کُتگ بہ گندے کمے باز ممکن بہ بیت۔بلے ھر کسی دس رس ءَ نہ انت)

پہ ایشی ءَ درساں پیش اے گپ ءِ زانگ المّی انت جینوم(مردینے ءِ بہ بنت شر یا جنین ءِ بہ بنت شر) کروموسومزانی 23 جوڑیاں چہ ھور بیت ءُ جوڈ بیت۔ ءُ ایشاں چہ گُڑّی بزاں بیست ءُ سیمی ھمے گپ ءَ گِشین ایت کہ چک جنکے بیت یا بچکے۔۔۔!

مردین ءِ کروموسومزانی ھمے جوڑی XY بنت ءُ جنین ءِ XX بنت۔

نسل ءِ دیم ءَ برگ ءِ میان ءَ یک کروموسومزے چہ چک ءِ مات ءِ نیمگ ءَ کیت ءُ دومی چہ چُک ءِ پت ءِ نیمگ ءَ کیت۔

اگاں ھمے میان ءَ X ءُ Y ھور بہ بنت چُک بچکے بیت اگاں X ءُ X ھور بہ بنت چُک جنکے بیت۔

اِے گپ یات دارگی انت کہ جنین ءِ گور ءَ کروموسومز(Egg) تنہا X انت۔۔۔

ءُ مردین گور ءَ  کروموسومز X ءُ Y دوئین انت۔

اے گپ ءَ چہ اے پدر بیت کہ چک ءِ مات  ءِ نیمگ ءَ تنہا X کیت۔نی دار ءُ مدار چک ءِ پت ءِ نیمگ ءَ انت کہ آئی ءِ Y تاوانہ تر انت یا X۔ 

اگاں پت ءِ X تاوانہ تر انت گُڑا چک جنکے بیت۔اگاں Y توانہ تر بیت چک بچکے بیت۔۔۔!

سائنیسی اے تحقیق چہ ھمے پدّر بیت کہ چک جنکے بیت یاکہ بچکے آئی ءِ زمہ وار چُک ءِ مات نہ انت۔چُک ءِ پِت انت۔

بلے مئے چاگرد اے گپ ءَ نہ من ایت۔ آ زالبول ءَ میار بھر کنت۔ مردین کدی ھم وت ءَ جھل نہ جنت۔ آ گُش ایت میار جنین ئیگ انت۔

مئے چاگرد ءِ ھمے نزانتکاری بے میاریں زالبولانی زندگی ءَ ھزابانی تہ ءَ چگل دنت۔ آ مدام تژن ءُ شگانی چیر ءَ وتی زندگی ءَ گوازین ایت۔ ءُ پدا دگہ یک اپوگی یے سرا دنت ئے۔۔۔! آ زہنی مریضے بیت۔ آ زندگی ءِ وشیاں چہ زبار بیت۔۔۔! آ بزگ ھم نزانتکاری ءَ وت ءَ میار بار سرپد بیت۔۔۔!

بلے نی مارا زانگی انت میار چک ءِ مات نہ انت۔چک ءِ پت ئیگ انت۔۔۔!

قدیر کرار گْوادر ءِ جاھمنند اِنت، بلوچی نبشتہ کنت ءُ ھاس دری نکاناں بلوچی ءَ رجانک کنت۔