"ھرکسءٙ را نویسگ ءِ ھک نیست"

"ھرکسءٙ را نویسگ ءِ ھک نیست"

نبشتکار: ماران بلوچ

مزن نامیں بلوچ نبشتہ کار کہ گپ جنگ ءَ کپ انت گڑا آیانی یک گپے مدام سما کنگ بیت کہ "ھرکس ءَ نویسگ ءِ ھک ھست انت"

منی سما ءٙ سک باز چُشیں درور ھست کہ بازیں وانوک ءُ نبشتکاراں گْوشتگ ءُ انگت ھم گُشگ ءٙ انت ،منی نزّ ءٙ اول وٙ اے گپے جنوک ءِ جند ءٙ نویسگءِ ھک نیست، دومی اے گپ سرجم ءٙ رد انت۔۔۔

چوناھا نبشتہ کنگءِ جِند گْران نہ انت، بلے نبشتکار ءَ سما وٙ بہ بیت کہ من چے نبشتہ کنگءٙ آں ءُ چی ءِ واستہ نبشتہ کنگ ءٙ آں۔۔۔نویسگ ھما وھد ءٙ بِنا بہ بیت وھدے کہ مردم دلجم بیت من وتا زانت ءُ زانشتی رنگ ءُ دروشم ءٙ مھکم کُتگ، نبشتہ کنگ ءَ پیش یکبرے مردم ءَ ھما چیز ءَ سر داں پاد وانگی انت، وت ءَ زانشتی رنگ ءَ همنچو مھکم کنگی انت کہ آئی ءِ نبشتگیں مردم ءَ جاھے ءَ سر بکن انت، نبشتہ کنگ ءَ پد وانوک ءَ ھم راھے پچ بہ بیت۔۔ منی نز ءٙ نبشتہ کنوک ءَ زانشتی رنگ ءَ ہمنچو مھکم بوھگی انت کہ آ وتی وانوکاں نبشتگیں ءِ سرا شریں وڑی ءَ دلجم کت بکنت یا وتی پڑ ءَ همنچو زبر بہ بیت کہ آئی ءَ چہ ھمک جست ءَ مھکمیں جواب گوں دلیل آں دیگی انت ، پرے کار ءَ آئی ءَ سک باز وانگ کپیت پمشکہ یک شریں نبشتکارے ءِ مزن شانی گوں آئی ءِ گیش ءَ گیش وانگ ءُ شر نویسی ءَ زانگ بیت۔۔۔

چُش کہ ھرکس ءٙ نویسگ ءِ ھک بہ رسیت گڈا مئے گْورا لبزانک وٙ سک باز بیت، بلے شریں لبزانک مارا دور دور ءٙ گِندگ ءٙ نئیت ءُ ما شریں ءُ نزوریں لبزانک ءِ تہا تپاوت کُت نہ کنیں۔۔۔

نویسگءِ پِڈ سک پْراہ ءُ شاھگان اِنت۔۔۔باز انچیں نبشتکار ھست انت کہ فکشن ءٙ گوں بندوک انت ءُ باز انچیں ھست کہ نان-فیکشن ءٙ گوں نزیکی کن انت۔۔۔فکشن بہ بیت یا نان-فیکشن، اِیشانی تہا ھم سک باز رٙاہ ءُ دٙر ھست۔۔۔یکے شائری کنت، یکے آزمانکارے، کسے شرگداری کنت ءُ کسے سیاسی ءُ جھانی گْوستانک نبشتہ کنت۔۔۔

بلے ھمے میان ءَ ما لھتے مردم گِندیں کہ وت نہ زان انت کہ مئے پُوزیشن کجام انت ما چی نویسگ ءَ ایں، بلوچی ءٙ بتلے نامدار انت، "گاریں سدو گوں جن ءٙ"۔۔۔لھتے مردم ءٙ کول کُتگ ھرچ وڈ بہ بیت بلے مارا نبشتہ کنگی انت، بِلّے کہ ما ھچ نہ زانیں۔۔۔بلّے کہ ما نبشتھی رھبنداں سرپد نہ ایں۔۔۔ھمے مردم انگت سرپد نہ انت کہ فیکشن ءُ نان-فیکشن تہا چے تپاوت ھست۔۔۔بلے انگت نبشتہ کنگءٙ انت۔۔۔من اگاں رد نہ آں منٹو یا جون ایلیا گُشیت "لھتیں مردم ءٙ انگت وانگ لوٹیت، بلے بژن ایش اِنت کہ نبشتہ کنگ ءٙ انت"۔۔۔

پمشکہ گُشاں کہ ہرکس ءٙ نویسگ ءِ ھک نیست چی ءَ کہ مئے گور ءَ بیدے منانک ءَ گپ جنگ بیت۔۔۔بلوچی ءِ نامداریں گشندہ حفیظ علی بلوچءٙ واجہ سید سر ءٙ چندے گپ جتگ ات۔۔۔واجہ ءِ سیاسی بالاد ءِ سر ءٙ نٙگد کُتگ ات ئے ءُ پٙدا یک روچے لبزانکی کارانی سر ءٙ ھم گپّءٙ اٙت۔۔۔چُش کہ حفیظ یک گشندہے ءُ ما ھچ بر نہ دیستگ نبشتھی پِڑ ءٙ ھمے ھاترا ما ھیران بوتاں کہ اے واجہ کمو پیسر گُشندہے ات، دمان دمانے نبشتکارے چون جوڈ بوت؟ پدا مستریں گپ ایش انت وھدے کہ حفیظ ءِ نگد کُتگیں گپانی پسّو دیما اتک انت، واجہ ءٙ انچش اے پٙسو رٙد کت انت من ھیراں بوتاں کہ ریشنلزم نامیں چیزے ھم ھست، لاجک نامیں چیزے ھم ھست، دلیل نامیں چیزے ھم ھست، بلے اِنّاں حفیظ کرّا اے درس بے متلب انت ءُ تہنا حفیظ کشتگیں گپ راست انت۔۔۔

چیزے روچ ساری واجہ ءٙ بلوچی نبشتہ کُت نہ کُت، بلوچی لبزانک بابت ءَ ھچ سرپدی یے نیست ات، بلے چو زوتاں واجہ حفیظ ءٙ بلوچی لبزانکءِ مستریں نام سر ءٙ نگد کنگ بِنا کُت۔۔۔واجہ بلائیں شرگدارے جوڈ بوت۔۔۔ھیر من وٙ حفیظ جیڑہ شر سرپد اِتاں کہ چے بوت کنت، بلے منا ھما وھد ءٙ کِیکلی بوت وھدے کہ من آئی ءِ پوسٹ چیر ءٙ باز سرپدیں مرمانی کٙمنٹس دیستاں کہ "ھرکس ءٙ نبشتہ کنگءِ ھک ھست، ھرکس ءٙ گپ کنگ ءِ ھک ھست"۔۔۔چُش ھم نہ انت واجہ۔۔۔ھرکسءٙ را ھک نیست۔۔۔ھک ھمائیءٙ ھست کہ آئیءِ ھک انت۔۔۔ھک ھمائیگ انت کہ سرپدی داریت، ھمائیگ انت کہ کتاب وانیت، ھمائیگ انت کہ زانت ھست، ھمائیگ انت کہ ھما کار انت ئِے ھما کار ءٙ کنگ ءٙ انت۔۔۔پمشکہ من گُشاں نبشتہ کنگ چو ھم ارزان نہ انت کہ ھرکسءٙ را ھک دیگ بہ بیت، اگاں نا گڑا ھر روچ حفیظ وڑیں کارست مئے گْورا ودی بنت۔۔۔

بائید اِنت وانوک ءُ نبشتکار دوئیں بہ زان انت کہ ھر نبشتکار ءٙ یک جُتائیں دٙرے ھست ءُ آئیءٙ را ھمودا نبشتہ کنگی انت۔۔۔شرگدارءِ کار شرگداری انت، اھوالکارءِ کار اھوالکاری انت، شائرءِ کار شائری انت، زبانزانتءِ کار زبانی جیڑہ انت، سیاسی نبشتکارے ءِ کار سیاست ءِ سر ءٙ نبشتہ کنگ انت۔۔۔نو کہ ھرکس وتا دگر ءِ کار ءٙ مان اڑینیت گڑا کار شر نہ بنت بلکیں سک ھراب بنت ءُ زبان ءُ لبزانک ءٙ را سک باز تاوان رسیت۔۔۔

نو اے جاورانی تہا منی دزبندی تہنا یکے،پہ زبان ءُ لبزانک ءٙ یک کارے بہ کن ات(اگاں دگہ نیمگاں ھم شریں دزرسے ھست گڑا نبشتگ بکن)، ھرکس پہ وت ءُ دیم نبشتہ مہ کنت، ھرکس ھرچی نبشتہ مہ کنت، لبزانک ءِ سر ءٙ اینچو زلم مہ کن اِت۔۔۔

(گوں من تپاک کنگ المی نہ انت)