"انسانیت ءِ بامرد" نبشتہ کار: نصرت آزاد

انسانیت ءِ بامرد

نبشتہ کار: نصرت آزاد

ھمک کوم ءَ وتی بامرد دوست بنت۔ بلوچ ءَ ھم وتی بامرد دوست بنت ءُ آھانی واستہ روچ دارگ بیت۔ آ یات کنئگ بنت۔ آھانی کبرانی سر ءَ فاتحہ وانگ بیت۔ ھمے وڑ ءَ آ دگہ کوم ھم کن انت۔ بلئے اگاں یکّے چہ کوم ءَ کمو ڈنّ سَرُک بہ کنت ءُ بہ چار ایت کہ انسانیت ءِ بامرد کئے انت؟ آ کجام کوم ءِ مردم بیتگ انت کہ آھاں ایوک ءَ وتی کوم نہ چار اِتگ بلکں انسان چار اِتگ انت۔ مرچی ایں کسہ ھمشانی سر ءَ انت۔

اے 1881 زمانگ اِنت۔ ڈاکٹر ولیم ہلسٹڈ ءِ گُہار کپتوک بیت گُڑا ھون ءِ کمّی ءِ سوب ءَ مِرگی بیت۔ ڈاکٹر ولیم وتی ھون ءَ کش ایت ءُ گُہار ءَ جنت۔ آئی ءِ گُہار تواناتر بیت ءُ وت ءُ چک سلامت بنت۔ اے وَ یک انچیں اتفاقے بیت پرچا کہ اے وھد ءَ ھون ءِ گروپاں کس نہ زانت۔ بلئے ڈاکٹر ولیم ءِ گُہار نہ مِر ایت۔ 

اِشی ءَ پیسر 1667 ءَ ژاں بپٹسٹ نامیں ڈاکٹرے وتی مریضے ءَ میش ءِ ھون ءَ جنت۔ بندات ءَ نادراہ وشتر بیت بلئے وھدے دومی رند ءَ میش ءِ ھون ءَ جنت ئے گُڑا نادراہ گیشتر نادراہ بیت۔ آئی ءِ جان ءِ سر ءَ سْیائیں ریش در کئیت۔ ھمے وڑیں بازیں ھون ءِ جنئگ، باز نادراہ ءَ گنتر نادراہ کنت ءُ باز مِر ایت ھم۔ 

پدا 1901 ءَ یک آسٹرین (Austria) ڈاکٹرے کئیت کہ واجہ ءِ نام کارل لینڈسٹینر بیت۔ واجہ جتا جتائیں مردمانی ھوناں زیر ایت ءُ آھاں مائکرواسکوپ ءِ سر ءَ چارگ ءُ وانگ بندات کنت۔ چار سال ءَ پد مرد اے آسر ءَ سر بیت کہ ھون ءِ ھشت قسم انت۔ آ زانت کہ ھمک انسان ءِ ھون چہ آئی ءِ ودی بئیگ ءَ بہ گِر تا مرگ ءَ یکین انت ءُ اگاں آئی ءَ یک وڑیں ھون مان کنئگ بہ بیت گُڑا ھچ وڑیں Reaction یا ھرابی نئیت (انچو کہ پیسر ءَ اتکگ، سْیائیں ریش) گُڑا مرد اے ھشتیں قسمیں نیگیٹب (Negative) ءُ پازیٹِب (positive) بھرانی توکا کنت ءُ چار قسم جوڑ کنت۔ آھانی نام ءَ  A, B, Ab, O دنت۔

دہ سال ءَ پد واجہ ءِ کار تیوگیں یورپ ءَ سر بیت گُڑا وھدے کہ یک نادراہے ءَ ھون ءِ زلورت بیت۔ یکبرے نادراہ ءِ ھون ءَ مائکرواسکوپ ءِ سر ءَ چار انت۔ پدا ھون دیوک ءِ ھون ءَ چار انت۔ اگاں یک انت گُڑا ھون مان کنئگ بیت۔ بلئے ڈاکٹر انگت آ جاہ ءَ سر نہ انت کہ ھون چوں کشئگ ءُ اسٹور کنئگ بہ بیت۔ بلکں امرجنسی ءِ وھد ءَ ھون دیوک کس مہ بیت گُڑا نادراہ مِر انت۔ اگاں ھون چہ انسان ءِ جان ءَ کشئگ بہ بیت گُڑا آ ھراب بیت، جم (بدّ) ایت۔ 

گُڑا 1914 ءَ ڈاکٹر یک نوکیں چیزے شوھاز انت۔ آ sodium citrate گُشگ بیت۔ اگاں کش اِتگیں ھون ءِ توکا sodium citrate مان کنئگ بہ بیت آ بوتلانی توکا ایر بیت کنت ءُ ھراب نہ بیت۔ دو سال ءَ پد امریکہ ءِ ڈاکٹراں دگہ نوکیں کیمیکلے درگیتک۔ آئی ءِ نام heparin کُت اِت۔ اگاں ھون ءِ توکا اے کیمیکل مان کنئگ بہ بیت ھون داں بلاھیں مُدتّے ءَ ایر کنئگ بیت۔ داں مرچیگ ءَ ھمے کیمیکل کارمرز بئیگ ءَ انت۔ اے کاراں دوئیں میان استمانی جنگانی وھد ءَ سک باز سپائی چہ مرگ ءَ رکینتگ۔ 

مرچی اے گپ ءَ سد ءَ چہ گیش سال اِنت بلئے اے انسانیت ءِ بامرداں ھما کار کُتگ انت کہ آھانی برکت ءَ مرچی ھزارانی ھساب ءَ، لکّانی ھساب ءَ مردُم چہ مرگ ءِ  چُنگل (پنجگاں) ءَ پچگرگ بنت۔ ھون دیگ بنت۔ ھون زیرگ بنت۔ لاپُرین جنین گوں چُکّاں پھریزگ بنت۔ نادرائیں پیرُک ءُ بلُکانی زند ءِ روچ گیش کنئگ بنت۔ بامرد ھمیش انت۔ 

مرچی ناں کہ آھانی روچ دارگ بیت۔ ناں کہ آھانی کبرانی سر ءَ فاتحہ وانگ بیت۔ ناں کہ آھانی واستہ دُعا ءِ نیک کنئگ بیت۔ بلئے ھر کس چہ آھانی کُتگیں کاراں وش انت ءُ آھانی سوب ءَ بلکں زند ءِ دو سئے روچ گیشتر کُت کنت۔ وتی اِنّاں گُڑا وتی پت ءُ بْراتے ءِ، مات ءُ گہارے ءِ، سْیادے ءِ۔۔۔۔۔۔