"کمانچر" اکسانی شوھازیگیں مساپر

"کمانچر" اکسانی شوھازیگیں مساپر

جاوید بلوچ

بلوچ نہ دزرسی ءَ بازیں پِڑاں مان دیان اِنت ءُ کدّ ءِ وت جھان ءِ ازمی پڑ ءَ وتی بھرشت ءَ ھوار کنگ ءَ اِنت گوں۔ ھمے پڑانی تہ اکسکاری یا اکس گِری ءِ تہ ءَ کمانچر نامیں ورناھے ھم گون اِنت گوں کہ آ بلوچستان ءَ را جھان ءَ پیش دارگ ءَ اِنت۔ چوناھا جھان ءِ دگہ جاگہ یاں مدام آرٹ ایگزیبیش بنت، مکابلہ ءُ مراگش بنت کہ اود ءَ ھمے اکس گِر بھر زور انت ءُ آیانی دلبڈی ھم بیت ءُ آیاں مالی کمکے ھم رسیت۔ مئے چاگرد چُش باز دیم ءَ نہ انت پمشکہ اکس گِر وتی اکساں وت بھا کن انت۔ اکسانی بھا کنگ ھرابیں کارے نہ انت بلکیں جھانی اھوالکاری ادارگ چہ اکس گِراں اکس بھا زور اَنت، پبلشر ءُ ھالتاک ھمے اکسانی نیاداں دینت کہ چہ اشیی ءَ اکسگر وتی ازم ءَ چہ زر گپت ءُ کار کُت کنت۔ کمانچر ھم وتی اکساں بھا کنگ اِنت۔ کمانچر ءِ اکس گری ءِ سر ءَ من کمیں جیڑگ ءِ جھد کُت۔۔۔۔

ندارگ درست کسہ کار انت بلے سک کمو مردم بنت کہ آیانی کسھاں پہم اِت کن انت ءُ آہاں گندگ ءَ پد وتی جاگہ ءَ یل نہ کن انت بلکیں گوں وت ھمراہ کن انت گوں۔ کوہ، درچک ءُ دار، ڈگار، میتگ، تیاب ءُ دگہ بازیں ندارگ انچین ھست انت کہ وتی جاگہ ءَ مرچی بگندئے ھست انت بلے آیانی باندات چون بیت یا کجا بنت؟ اے بابت ءَ باز کم مردم جیڑ ایت ءُ ھمے بے جانیں ندارگاں اکس گر پاد پِر کنت۔ ندارگاں ھر جاگہ ءَ بارت ءُ ترینیت ۔ چیاکہ کیمرہ ءِ چم ءِ تھا ھمے سِکت مان کہ وتی گپتگیں اکس ءَ محفوظ بہ کنت ءُ پدا جھان ءَ یک کسانکیں میتگے ءِ دروشم ءَ نز آرتگیں انٹرنٹ ءُ سوشل میڈیا ءِ وسیلہ ءَ ھمے اکس ءَ بزاں ھمے گپتگیں ندارگ ءَ ھر کُنڈ ءُ جاگہ ءَ ترینیت۔

کمانچر ھمے اکسانی شوھازیگیں مساپرے یا بہ گُش کہ اکسانی جھان ءِ یک مریدے کہ سرجنان انت ءُ جنزان انت۔ کمانچر ءَ وتی اکس گری ءِ وھد ءَ ءُ اکسانی جم کنگ ءُ پدا مارا پیش دارگ ءَ گوں پہ وت ءَ یک انچیں جُتائیں رنگے درچتگ چوش کہ کسے ءِ دستاں گوں نویستگیں نبشتانک ءِ وانگ ءَ گوں تؤ پجا بیارئے کہ اے دزنویس پلانی ئیگ انت یا شائرے ءِ پربندے ءِ گوشدارگ ءُ وانگ ءَ زانت بکن ئے کہ اے پلانی ءَ پِر بستگ۔ انچش کمانچر ءَ نہ تھنا اکس گپتگ انت ءُ دائمی ٹیکنالوجی ءِ نوکیں جھان ءَ ابدمان کُتگ انت کہ بلکیں کسانیں وھدے ءَ پہ وت یک جُتائیں دروشمے ھم درچتگ کہ نی اکس ءِ چارگ ءَ گوں چاروک زانت کہ اے اکس کمانچر ءِ گپتگین ئے بیت ءُ اگاں مہ بیت گڑا اے ھئیال گوں کمانچر ءَ نزیکی کنت۔

ماتیں بلوچستان ءِ پُلک بالاں ءُ گوات ءِ تھا شیک ورگ ءَ انت، یا پیریں درچکے کسہ آرگ ءَ انت۔ یا دو جُتک سواس چو ھانی ءُ شے مریدئیگ ءَ کش مہ کش نشتگ انت ءُ وتی مھرانی داستان ءَ بیان کنگ ءَ انت۔ یا چراگے تھاریانی لشکر ءَ پروش دئیگ ءُ کسانکیں زھگے ءِ دیم ءَ رژنائیں باندات ءِ امیت ءَ در ءَ کنگ ءَ انت یا چلتن ءِ کوہ اِنت کہ اسپتیں سوٹرے گور ءَ انت، سرے بُرز اِنت ءُ آزمان ءَ گوں ھمکلام اِنت۔ ھمیش انت کمانچر ءِ چم کہ وتی دیستگیں اکساں ھبر پرمائیت۔ 

من اھوالکاری ءِ نودربرے ءِ بستار ءَ کمانچر ءَ گوں دو بر ءَ نزیکی کتگ ءُ دوئیں براں بُنگپ اکس بیتگ انت۔ یک رندے دری آن لائن ھالتاکے ءِ اردو سائیٹ ءَ پہ یک نبشتانکے ءَ کہ آئی ءِ بُنگپ بلوچستان ءِ ورنائیں اکس گر اِت انت کہ بلوچستان ءِ ندارگاں جھان ءَ پیشدارگ ءَ انت ءُ بلوچستان ءَ یک بندش جتگیں ءُ جھان ءَ گِستائیں دمگے ءِ گمان ءَ چہ کشگ ءَ انت۔ اے نبشتانک ءِ سرھال ات "بلوچستان کو 'نوگو ایریا' کے تاثر سے نکالنے والے فوٹوگرافر" کہ اے نبشتانک ءِ تھا کساس ھپت ھشت بلوچستان ءِ اکس گرانی اکس ءُ آیانی گپ ھوار اَنت۔ آ وھد ءَ کمانچر ءَ ناں منی ھال ھوال ھست ات ءُ ناں کدی ما یکے دومی ءَ زانتگ ات۔ منی یک پیس بُک پرینڈ ریکویسٹے ءَ کہ منی ھئیالاں کمانچر ءَ کبول نہ کتگ ات کہ من ءَ نزانتگ ات ئے ءُ من کمانچر ءِ اکسانی سبب ءَ زانتگ ات پمشکہ آ دگہ سنگتانی گوم ءَ منی گپ ءُ تران بوت بلے کمانچر ءِ ھچ رپت ءُ ریچی در ءُ راہ نیست ات گڑا واجہ اسھاک ھاموش ءِ یک نبشتانکے من ءَ دست کپت کہ آئی ءِ تھا کمانچر ءِ اکس گری زند ءِ بابت ءَ نبشتہ اَت من ھما نبشتانک ءَ چہ وتی جُستانی پسو درچت اَنت ءُ آ دگہ سنگتانی اکسانی ھمرائی ءَ کمانچر ءِ چندیں اکس نبشتانک ءَ گوں دیم دات اَنت۔ نبشتانک پبلش بوت گڑا بُرز ءِ اولی اکس کمانچر ءِ گپتگیں اکس ءَ کہ بلوچ زھگے ڈگارے ءِ بند ءِ دیم ءَ لاپ لیٹ ءَ دراج انت ءُ پُشت ءَ سبزیں درچکاں۔۔۔

ھمے نبشتانک ءِ تھا کمانچر ءِ دگہ اوں دو اکس گچین کنگ بوتگ اتاں۔ دومی بر ءَ کمانچر ءِ ھبر کنوکیں اکسانی سر ءَ گوں کمانچر ءَ نزیکی بوتگ ات کہ اے بری کمانچر اکس گرے ءِ ھمرائی ءَ بزگ ءُ بے وسیں ھبر کنوکیں اکسانی ھاتر ءَ ایوک اکس گرے نہ ات بلکیں یک اھوالکارے ءُ پدا چاگردی کمک کارے ات۔ کیچ ءِ دمگ کھکن ءِ بزگیں ءُ بے وسیں بلوچانی گپتگیں اکساں وتی مھلوک ءَ پیشدارگ ءَ پد آیاں پہ راج ءِ کمکاں سر کنگ ءَ ات۔ ءُ اے رندی کمانچر ءِ جند ءَ گوں نزیکی بوت آئی ءِ توار بند اتک انت ءُ پدا کمانچر ءِ گپتگیں اکسانی کسہ آئی ءِ جندئے توار ءَ ۔۔۔۔

من ءَ این جی اوز ءُ سرمایہ دارانہ نظام ءِ داتگیں اے ربیت ھچ دوست نہ بیت کہ راجے ءِ دست دائم پہ پنڈگ ءُ کمک ءَ دراج اِنت۔ چیاکہ اے نظام مھلوک ءَ چہ وتی بُنکی لوٹاں گِسر کنت۔ مھلوک وتی بُنکی ھکّاں پراموش بیت ءُ ایوک دست دراج کنت۔ پد ءَ کمکی گَل ءُ ادارگ ھم ودّان کن انت ءُ کمک لوٹوک ھم۔۔۔۔۔ بلے مئے چاگرد ءَ کہ ھچ راہ ءُ وس نیست پمشکہ اگاں کسے اے کار ءَ کنگ ءَ اِنت گڑا آئی ءِ نیّت ءِ سر ءَ شک کنگ ءَ چہ گھتر انت کہ آ بلّے وتی کمکی کاراں برجم داریت ءُ چاگرد ءِ ھما طبقہ ھاس نودربر گل، اھوالکار، نبشتہ کار ءُ کانود ءَ سرپدیں مردم کُکار ءُ جاک بہ کن انت دانکہ سرکارانی دُزی ءُ سِلّیں دیم پدر بہ بیت کہ آیانی مھلوک چنچو بزگ اِنت۔ بلے ھئیر کمانچر ادا ھمے اکساں ھم چو فوٹو جرنلسٹے ءَ گِرگ ءُ شنگ کنگ ءَ اَت۔

مئے وڑیں ناواندئیں ءُ پدمنتگ۔ یا بہ گُش ڈالچار کتگیں چاگردے ءَ گیشتر چیز ءُ کار یا وَ سُبکی ءُ ائیبی کار انت یا گڑا پہ نام ءُ شان۔ بزاں مئے کرا ھرچ کار انچو لیگار کنگ بوتگ کہ یا وَ اول آئی ءَ چاگرد نہ منیت اگاں منیت گڑا چندیں ٹولیانی میراس زانگ بیت۔ چوش کہ سیاست ءُ لبزانک، اھوالکاری ءُ ازمکاری ءُ آ دگہ پڑ درست یا وَ ائیبی کار انت اگاں نئینت گڑاں چندیں ٹولیانی میراس لیکگ بنت کہ ادا آئگ ءَ گوں نوکیں مردمے ءَ الم یک برے یک مرشدے ءِ مرید بوئگ ءُ کار کنگی انت اگاں کسے چوش مہ کنت گڑا وتی جاگہ ءِ گِرگ سک ارزان نہ بیت۔ اگاں کسے وتی وڑ ءَ وت وتی جاگہ ءَ بہ گپت گڑا آئی ءِ پدکنزینگ، دلپروش کنگ ءُ گار کنگ ھم گران بیت پمشکہ اے اکس گری ءِ پیلڈ ءَ کہ بلوچستان ءَ ناں ادارگ ھست ءُ ناں سوجکار، ناں آسراتی ءُ ناں کہ شریں نام ءُ زرے اگاں پدا اوں کسے کمانچر بیت گڑا ھمے زیبائیں ندارگ ءُ بُرزیں کوھانی وڑ ءَ کہ اکسانی تھا بچکندگ ءَ گندگ کاینت اشانی گار کنگ ارزان نہ انت ھمے وڑ ادا کار کنگ ءِ نام زند انت ءُ زند ءَ کس ھلاس کُت نہ کنت۔

کمانچر ءِ یک مزنیں جھدے اِش انت کہ کمانچر ءَ گوں وتی کاراں اکس گری ءُ اھوالکاری ءِ دنیا ءِ یک مزن نامیں ءُ داد گپتگیں اکس گرے ھدامرزی  کیون کارتر ءِ ارواہ ءَ شاتی بکش اتگ۔ ھما کار کہ گوں کارتر ءَ نہ بوت انت کہ آئی ءَ وتی زمہ واریانی پیلو کنگ ءَ وتی گپتگیں اکسے کہ جھان ءِ نامی ایں ھالتاک "نیو یارک ٹائمز" ءَ 26 مارچ 1993 ءَ پبلش کتگ ات ءُ "کودکیں زھگ ءُ جون وار" ءِ سرھال ءَ ھمے اکسءَ 1994 ءَ داد ھم گپتگ ات بلے گُژنگ ءُ نزوریں زھگ ءُ جون واریں مُرگ ءِ ھمے اکس ءِ داد گرگ ءَ پد کیون کارتر ایوک چار ماہ زندگ بوت ءُ آئی ءَ وتی ھمے اکس ءَ را امینچو ملامت کُت کہ اے جیڑگاں آ اکس گر وت کُشی ءَ پرمات۔ بلے کمانچر ءَ کیون ءِ ھمے اکس ءُ کودکیں زھگانی ھمرائی ءَ دوئیں کار بزاں وتی اھوالکاری اکس گری ءُ انسانی زمہ واری ھر دو جوان پیلو کتگ انت ءُ کنگ ءَ انت۔ چیاکہ کمانچر ءِ اکسانی تہ ءِ کودکیں زھگاں اکس گرگ ءَ پد چو زرباری سوڈان ءِ کودکیں زھگ ءِ وڑ ءَ جون واریں مرگ نہ وارت ءُ چماں نہ کشیت بلکیں اے کھکن ءِ کودکیں اکس پدا بچکند انت۔ پدا زندگ بنت ءُ راج ءِ کمک ءَ چہ بے پُچ ءُ جان دریں اکساں پدا پُچ گور ءَ بیت۔ اے اکس داد گر انت یا نہ گِر انت بلے راج ءِ کمک ءَ گِر انت ءُ کمانچر ءِ اکسانی ھمرائی ءَ آئی ءِ جند ءَ زندگ بوئگ ءِ سکین ءَ دئینت چیاکہ کمانچرانی زندگ بوئگ المی انت تاکہ کھکنانی اکس دوبر گِرگ بہ بنت۔

مئے گور ءَ بد بھتی اِش انت کہ مئے چاگرد یک اشتھاری دنیا یے۔ ادا چاگرد ءِ مردمانی میان ءَ یک مزنیں لکیرے کہ یک نیمگے کمو زرداریں مردم انت کہ وت مہ وت بندوک انت ءُ دومی نیمگ ءَ بے کساس، سک باز درتہ پُچ، بزگ ءُ بے وسیں مردم اَنت۔ مارا وت ءَ چشیں رسانکے نیست کہ اود ءَ ما وتی راستیں اکساں پیش داشت بکن انت۔ پشت کپیت مئے کرا درآمدیں مزنیں شھرانی رسانک کہ آیانی واجہ کار مزنیں زردار انت پمشکہ آیاں اے اکس دوست نہ بنت کہ آیانی تہ ءَ درتہ پچی ءُ بے وسی پیشدارگ بہ بنت بلکیں آ تچکیں سڑک، رژنائیں لینٹ ءُ وتی وڑیں برزیں ماڑیاں گندگ لوٹ انت۔ نی مئے واستہ بچیت سوشل میڈیا کہ مئے واستہ انگت سک نوک انت کہ ما چہ اشیی ءِ بستار ءَ سک باز آشنا نہ انت ءُ مئے بزگیں ورنا ادا اوں یک دمگی میر ءُ زردارے ءِ باڑہ ءِ سر ءَ داشتگیں توسیپی انت کہ ھمایانی اکسانی شنگ کنگ ءُ دولبز نبشتہ کنگ ءَ پہ وت ءَ شانے سرپد بنت یا یک سیلپیے بس۔ اے وڑیں چاگرد ءَ کمانچری اکسانی بستار سک ودیت ءُ سرپدیں جہان ءَ پہ اے اکس ایوک یک اکسے نہ بیت بلکیں ھر اکس ءِ پُشت ءَ یک داستانے۔ چوناھا مارا اھوالکاری ءِ تھا اکسانی ارزشت ءُ بستار ءِ بابت ءَ گُشگ بیت کہ یک اکسے ھزار گپ کنت۔ پمشکہ ھر گپتگیں اکس ءِ پُشت ءَ یک سرجمیں کسہ یے چیر انت ءُ آ کسہ ھما دمگ ءِ یا زمین ءِ جاور، زند ءُ ھما چاگرد ءِ سرجمیں اھوال ءَ بیان کنت۔ باز سال ءَ پد اگاں یک پٹ ءُ پولکاریں نودربرے یا دگہ وانندئیں چاگردے ءِ زانتکارے ھمے اکساں بہ گندیت ءُ ھمیشانی سر ءَ نبشتہ بہ کنت گڑا آ دروگ بند مہ بیت ءُ رد دئیگ ھم مہ بیت۔ آ سرجمیں جاوراں کرنے ءَ پد بزانت کہ اے اکس گر ءَ چے دیستگ ءُ اے اکس ءِ داستان چے انت۔

کمانچر ءَ نہ زاناں من اکسانی یک لئیبی ئے بہ گُشاں یا اکسانی شوھاز ءَ دراتکگیں مساپرے بلے آئی ءِ اکس وت ءَ ءُ وتی پُشت ءِ کسھاں کرنے گوزگ ءَ پد اوں وت کار انت پمشکہ من ایوک ھمے دوعا ءَ کن آں ءُ ھمے واھگانی امیت ءَ داراں کہ کمانچر ءِ اکس وتی راستیں کسھانی آرگ ءَ ائیب مہ کن انت ءُ ایوک یک کمانچرے وتی شوک ءِ پدا اکساں کیمرہ ءِ چم ءَ بندیگ مہ کنت بلکیں ندارگاں اکس بہ کنت ءُ اکساں زندگ بہ کنت تا اکس وتی کسھاں وت بیار انت ءُ آؤکیں وھد ءِ بازیں کمانچرانی میان ءَ اکسانی ھزانگے چو سیاہ ایں آزمان ءِ دیم ءَ تروپوکیں استالانی وڑ ءَ دیوان بکنت۔ ھر کس وتی ترپگ ءَ گوں وتی نیم ءَ بہ چِک ایت ءُ چارگ ءَ لاچار بکنت۔ ءُ پدا اکس وتی راستیں کسھاں بیان بکن انت۔