نبشتہ کار: ایسپ بلوچ
روس ءَ لس مھلوک ءِ آشوب کئیت، زار روس پروش ایت ءُ کمیونسٹ سوویت یونین ولادی میر لینن ءِ سروکی ءَ برجم بیت۔ کمیونسٹ لیکہ زورگریں لیکہ ئے ءِ بستار ءَ استانے ءِ واھند بیت۔ زرداریں جھانی استانانی تھا یک نوکیں راھبندے کئیت کہ آ چاگرد ءِ تھا سیاسی ءُ چاگردی برابری ءِ گپ ءَ کنت ءُ سوشلسٹ رھبند ءِ سرا وت واجھی کنت۔
اے ھمے وھد بیت کہ زرداریں یورپ دگنیا ءِ بازیں راجے ءَ ایردست کنگ ءَ بیت ءُ وتی لٹُ پلّ ءَ برجاہ داریت، گوں وڈ وڈیں ھیل ءُ پندل آں وتی زورگری ءَ برجاہ داریت۔
بن اسل ءَ سوشلزم، کیپٹلزم ءِ وروک بیت، کیپٹلسٹ چاگرد ءِ رَد کنوک بیت، یاگی بیت۔ سوشلزم ءِ استانی شکلے ءَ دیم ءَ آیگ ایردست ایں راجانی واستہ یک رژنائیں بانداتے ءِ مستاگے بیت۔
ھمے وھد ءُ پاساں واجہ لینن ءِ منوّگریں سیاست زانت ءُ جھد کار واجہ گرامشی وتی ملک اٹلی ءِ تھا زرداری نظام ءِ مھکمی ءِ بابت ءَ گپ کنت کہ اٹلی ءَ چیا سوشلزم اتک نہ کنت یا آیگ مشکل بیت چہ روس ءَ۔
واجہ گرامشی سیاست ءِ تھا یک نوکیں تھیوری یے دیما کاریت کہ آئی ءَ ایجمنی ءِ نام ءَ دنت۔ واجہ گرامشی ءِ لیکہ ءِ تھا “ایجمن“ تاگتور ءَ گوشیت کہ آئی ءَ اٹلی ءِ تھا زرداری نظام یکشل ءَ برجاہ کتگ ءُ سوشلزم یا دگے نوکیں ءُ لس مھلوک ءِ دل لوٹیں آشوب ءُ زرمبشت ءِ آرگ گران کتگ۔
واجہ گرامشی ءِ ایجمنی ءِ لیکہ ءِ رد ءَ اٹلی ءَ ھوار سرجمیں یورپ ءِ تھا ایجمن بزاں زورگر ءَ وتی بادشاھی مھکم کنگ ءِ واستہ تھنا پولیٹیکل سوسائٹی بزاں وتی آمید گس، لشکر، بنجاھی سرکار نہ ٹھینتگ ءُ مھکم نہ کتگ بلکیں ایشانی سول سوسائٹی اوں مھکم انت سوب ایش انت کہ اے زورگر انت اے کبذہ کنگ ءُ زورگیری ءِ برجاہ دارگ زان انت پمے ھاترا اے چہ زار روس ءَ ایڈوانس تِر انت۔
واجہ گرامشی فاشزم ءِ ھلاپ ءَ جھد کنگ ءِ بگیری ءَ جیل کنگ بیت تہ آ زندان ءِ تھا وتی لیکہ “ایجمنی” ءِ نام ءَ دیم ءَ کاریت کہ ایشی ءَ کتابی شکلے ءَ prisoner notebooks ءِ نام ءَ اٹلی ءِ کمیونسٹ پارٹی گرامشی ءِ مرگ ءَ رند یکجاہ ءُ چاپ کنت۔
واجہ انٹینیو گرامشی ءِ جھد اٹلی ءَ فاشسٹ سرکار مسولینی ءِ بگیری ءَ بوتگ، گرامشی ءِ رِد ءَ مسولینی زرداری رھبندے ءِ پاسپان انت ءُ اے جاروانی تھا سوشلسٹ آشوب اتک نہ کنت۔ مسولینی فاشسٹے ءُ ٹوھیں زردارانی پاسبان انت۔
واجہ گرامشی ءِ لیکہ ءِ رد ءَ ایجمنی ءِ دومی مستریں تاگت سول سوسائٹی انت کہ آ وتی زورگری ءِ برجاہ دارگ ءِ واستہ ایشی ءَ کارمرز کنت۔
سول سوسائٹی ءِ تھا تئی وانگجاہ، رسانکدر، پٹّ ءُ پول جاہ ءُ دود ربیدگ ھوار انت۔ ایشانی تھا ایجمن وتی داتگیں مواداں ایر کنت ءُ ھمایانی زریعہ ءَ تئی سرا ایرگیج ءِ کنت کہ تئو ھمیشانی تھا زندگ ببے، وتی وت واجھی یا گہبودی ءِ واستہ مہ جیڑ ئے یا چاگرد ءِ تھا بدلی آؤرت مہ کن اِت۔
سول سوسائٹی ءِ تھا استان وتی لیکہ ءَ یک سیاسی گلے ءَ دنت ءُ آ ترا سر اِش کنت۔ ایشی ءِ تھا ھما سیاسی گل یک زریعہ یے بیت کہ استان ءِ ایرگیج کتگیں لیکہ ءَ ترا سر کنت۔
استان دربرجاہ ءُ شھدربرجاہ ءَ وتی ٹیکسٹ بورڈ ءَ چہ نودربرانی کتاباں تیار کنت کہ آئی ءِ تھا ھما وانینگ بنت کہ آ استان ءِ لوٹیت۔ ایشی ءِ تھا استان ءِ وانندھیں تبک ءِ بلاھیں سان ئے کہ آ وتی پٹّ ءُ پول جاہ، تھنک ٹینک ءُ شھدربرجاھانی تھا ھمے لیکہ ءَ وانینت یا نبشتہ کنت ءُ ایشی ءِ سان ترا مدامی ایردست کن انت۔ رسانکدر زورگر ءِ مستریں ٹول انت کہ آ زوتاں زوت ایرگیج کتگیں لیکہ ءَ پروپیگیٹ کنت ءُ ترا سر کنت۔
بلوچستان ءِ وانگجاھانی رھبند ون نیشنل کریکیولم بزاں پوراھیں استان ءِ تھا یکیں وانگی رھبند ءَ وانگی نِکان ءَ استان یک ھساب شنگ کنت۔ ایشی ءِ چاپکار ھما دمگ ءِ بورڈ بیت بلے نکان ھما دئیگ بنت کہ آواں دئیگے ھکم کنگ بیت۔
بلوچ راجی ھزمتکار، سیاسی جھدکار کئے انت، بلوچ ءِ گوست چی انت؟ بلوچ ءَ چی وانگی انت ایشی ءِ پیسلہ ءَ سئیمی مردمے کنت کہ آ بلوچے اوں نہ ایں۔
بلوچ نودربرے ءَ مھمد بن قاسم وانینگ بیت کہ آ عربے، بہادر شاہ ظفر مغلے وانینگ بنت بلے آئی ءَ ھمل کلمتی، نسیر ھان نوری، نواب نوروز، ایسپ مگسی یا ھئیر بکش مری وانینگ نہ بیت۔ مئے زھگاں انگریز زورگر ءَ “سر” ءِ نام ءَ وانین انت۔ چوشکہ سر لارڈ ماؤنٹ بیٹن یا سر ریڈکلپ۔۔
بلوچ دری راجانی جھد کاراں چیا بوانیت ءُ وتی بہ کنت؟
ھمے پئیم تئی گوست وانینگ نہ بیت، اگاں وانینگ بیت تہ اے اوں کپّی چنڈی، ناتوام ءُ وتگڑیں راجدپترے ءِ شکل ءَ بیت۔ نوکیں پدریچ ءَ ھندوستان ءِ راجدپتر وانینگ بیت کہ آئی ءَ گوں بلوچاں ھچ واستہ نیست۔ مغل ءُ عربانی راجدپتر کہ بلوچ ءِ واستہ درامد انت۔
ھمے پئیم ءَ باز براں پنجاب ءِ تھا بلوچ شپانک یا ڈنگ نبشتہ کنگ یا وانینگ بوتگ۔ سَوَب ھمے بوتگ کہ ما وتی زوراکی ءَ جواز بدی انت کہ اے بدتہذیب انت، شپانک انت، ھرابیں انسان آں۔
ھمے پئیم ءَ مزن شھدربرھانی تھا استان ءِ داتگیں لیکہ وانینگ بیت۔ باز سیاسی گل ءَ را بلوچستان ءِ تھا وتی لیکہ ءِ دیما برگ یا وتی سِلّیں کارپدانی جواز دئیگ ءِ واستہ جوڈ کنگ بوتگ انت۔
انچیں سیاسی گل اوں ھست انت کہ آھاناں کمّے دگہ چھرگے ءَ دیما آرگ بوتگ کہ مھلوک ءِ بروسہ ءَ وتی بہ کن انت بلے پدا آواں ھمے شون دئیگ بوتگ کہ شما مئے ھستیں رھبندانی ھساب ءَ سیاست بہ کن اِت۔
زرّ ءُ مڈّیانی لٹ ءُ پل ءُ راجی پدمنتگی ءِ ذمہ وار مدام سردار کنگ بنت۔ اے عمل ءِ جند استان ءِ لیکہ ءُ گپتمان ءِ دیما برگ انت۔ سردار تاگت دئیگ بنت راجی نپّانی ھلاپ ءَ کارمرز کنگ بنت پدا تئی ھستیں جاورانی ذمہ وار اوں ھمے کنگ بنت۔
"جنوک ءِ جند اوں نشانگ ءَ انت
نہ زانگ ءَ اِنت"
ارشاد پرواز
رسانکدر ءِ تھا وتی لیکہ ءَ دیما برگ ءِ واستہ بازیں میڈیا آؤٹ لِٹ جوڈ کنگ بوتگ انت، آھانی کار بلوچ راجی جیڑہ آں بد گشگ یا شگان جنگ ءُ استان ءِ کاراں جواز دئیگ انت۔ چوشکہ بیگواھیں مردمانی سرا کلاگ زورگ یا ایشانا بھتام جنگ، بد گشگ ءُ ایشانی سرا ویڈیو جوڈ کنگ ءُ پروپیگیٹ کنگ ھوار انت۔
اے درستیں شئے چہ یورپ ءَ دراتکگ انت۔ یورپ ءَ سد سال پیش اے ٹول کامرز کتگ انت۔ اِیدا مرچی بوھگ ءَ انت۔ ایجمن ءِ داتگیں پوراھیں رھبند راجے ءَ گوھتگ کنت۔ ناں تئو اینگوری بئے نا آنگوری۔
ایشانی مستریں سوبمندی ھمیش انت کہ تئی ھیال ءُ لیکہ ءَ بہ کُشیت ءُ وتی جوڈ کتگیں لیکہ ءَ تئی سرا ایرگیج بہ کنت۔ تئی مستریں سوبمندی ھمیش بیت کہ تئو اے لیکہ ءَ بہ کش ئے ءُ وتی راجی لیکہ ءَ دیما بیار ئے۔
واجہ گرامشی ءِ لیکہ اے پوراھیں رھبند ءِ پُوہ بوھگ ءُ ایشی ءِ بگیری ءَ جھد کنگ انت۔
وش نبشتہ کُتگ زیبا، دیمترا سرشوں بدے منی ھیالاں چیز وشتر باں۔
ReplyDelete