نبشتہ کاری پروپیگنڈہ ءِ بھرے

نبشتہ کار:  ایسپ بلوچ

ھیر بشک مری وتی گلگدارے  ءِ تہ  ءَ گشیت کہ بلوچ نبشتہ بہ کن انت۔ پمّن  اے گالرد مدام مانگشّیتگ،ھردیں من ایڈورڈ سعید ونت تہ من ایشی  ءِ اہمیت زانت۔ ایڈورڈ سعید فلسطین  ءُ فلسطینی جنز  ءِ بابت ءَ یہودی، ویسٹ ءِ رویہ، دیدانک،بیانیہ  ءِ  سرا وتی کتاب The Question of Palestine  ءَ الکاپی  ءَ باوست کنت۔ سعید گشیت کہ پیسرا یک لس فلسطنینی یے نمائندگی یک یہودی ئے  ءَ کتگ کہ آ چی جیڑ ایت،چی ماریت،آئی  ءِ لوٹ چی انت،یہودی دانشور ءُ نبشتہ کاراں دنیا ءِ دیما وتی چشمک  ءَ یک فلسطینی مردمے  ءِ ترجمانی کتگ۔ سعید اے فلسطینی  ءَ ھم پیشداریت کہ آ ویسٹ  ءُ یہودی بیانیہ  ءِ پروش دنت  ءُ فلسطین ءَ،فلسطینی چشمک  ءَ پیشداریت۔ اے کار فلسطینی جنز  ءِ کامیابی انت کہ فلسطینی  ءِ زانتکار دنیا  ءِ دیما وتی ترجمانی  ءَ وت کن انت  ءُ ویسٹ  ءُ یہودی بیانیہ ءِ تجزیہ  ءَ کن انت۔ وتی راجی سما  ءَ مھکم کن انت۔ اے کار یک انچیں راجے کنت کہ آ شنگ  ءُ شانگ کنگ بوتگ،لڈ  ءُ  بار کنگ بوتگ،کُشگ بوتگ۔ اے کُلیں کارانی مکسد ایشانی وجود  ءِ نزور کنگ بوتگ بلے دومی نیمگ  ءَ ایشاں بھر  ءُ بانگیں راج یکجاہ کتگ  ءُ جنز برجم  ءُ مھکم داشتگ۔ بزاں ھیر بکش ءَ ھم ھمے گشگی بوتگ کہ داں تو وتی نمائندگی ءَ وت نہ کن اِت تہ اے کار ءَ دگرے کنت ءُ دِگر وتی سیت ءُ نپانی بنیات  ءَ اے کار  ءَ کنت۔

ایڈورڈ سعید وتی کتاب  ءِ پیشدانک  ءِ تہ  ءَ نبشتہ کنت کہ منی  اے کتاب امریکہ  ءِ وانوکانی واستہ انت،مکسد ایش انت کہ امریکہ  ءُ  روکپت  ءِ مردم فلسطینی جنز  ءِ سرا باوست کن انت تہ جانبدار مہ بنت،جنز  ءِ حقیقیت  ءَ بہ زان انت  ءُ تھنا تاکتوریں بیانیہ (یہودی،ویسٹ  ءُ امریکہ) کہ آ مدام ازرائیلی  زورگیری  ءَ جواز دنت  ءُ دلیل پیش کنت تہ فلسطنی زمینی راستی  ءُ ترجمانی ایشانی محتاج مہ بنت۔

سعید اے ھم گشیت کہ یہودی جنز  ءَ  وتی بندات داں وتی منزل (ازرائیلی استان)  ءِ وجود  ءَ یک بلاھیں پلانڈ میکنزم بنیات  ءَ کار کتگ۔ وتی پروپیگنڈہ چاھے آ سیاسی نبشتانک  ءِ  دروشم  ءَ بہ بنت،شائری،آزمانک  ءُ سفر نامگ ئے،ایشانی وسیلہ  ءَ دنیا باور کنائینگ بوتگ کہ ما راست انت،فلسطینی وجود نیست،صیہونیت لبرل ازم  ءِ ھم پلّہ انت۔۔۔ ویسٹ  ءِ باور بوھگ  ءَ  پد زاھریں ویسٹ ایشانی حمایتی بوتگ  ءُ اردیں یکّ مردمے،ادارہ یے،راجے یکّے  ءِ حمایت  ءَ کنت تہ آ سرجم  ءَ آئی  ءِ پلّامرزی  ءَ کنت۔ رند تراں ھرچی بوتگ ویسٹ  ءِ لبرل زانتکار،اھوالکار،سپر نامگ نویس،شھزانت،سیاسی نبشتہ کار،لبزانکار کلّ صیہونی مؤقف  ءِ منّوگر بوتگ انت  ءُ وتی کدّ  ءُ کساس  ءَ ایشانی پلّامرزی اِش کتگ۔ اے پلّامرزی سک تاکتور بوتگ  ءُ  است انت بلے فلسطینی آں وتی لٹریچر مھکم کتگ  ءُ اے دنیا  ءِ دیما کاؤنٹر کتگ انت  ءُ وتی جنز  ءِ راستی دنیا  ءِ دیما پدّر کتگ انت۔ مرچی اگاں دنیا فلسطینی جنز  ءَ سپورٹ کنت،ایشی  ءِ باز سوب انت۔ عرب میڈیا،عرب راج۔۔۔بلے ایشانی تہ  ءَ مزنیں دستے فلسطینی وتی لبزانک، سیاست  ءُ جنز انت کہ آ 1967  ءِ جنگ  ءَ پد وتارا عرب hegemony  ءَ در کنت  ءُ ھمک پِڑ  ءَ وت کار کنت  ءُ  وتا منّارینیت۔ ( زانگ بہ بیت کہ باز براں عرب ملکاں وتی سیتّ  ءُ نپانی ھاترا فلسطینی لٹ داتگ انت کُشتگ انت،کوشارینتگ انت۔ اردن  ءُ لبنان  ءَ  پی ایل  او  ءَ ھوار جنگی  ءُ سیاسی گل  گلّینتگ انت،وتی زمین  ءِ سرا کار کنگ  ءَ مکن کتھ انت،شام  ءَ لبنان  ءِ تہ  ءَ فلسطینی پناہ گزین کُشتگ انت۔۔۔یا وتی پروکسی جنگی گلّانی وسیلہ  ءَ تاوان داتگ انت)۔

تئی پروپیگنڈہ تئی مؤقف  ءِ  مانزمانی  ءَ کنت۔ اردیں تو وتی مؤقف ءِ سرکنگ  ءَ کامیاب بوت ئے تہ لس مھلوک   ءِ ڈسکشن چاھے آ فلسطینی جنز  ءِ بابت  ءَ بہ بیت،بلوچے یا دگہ راجے یے۔۔۔ایشی  ءَ سانمند کنت یا کمّ  ءَ کمّ وتی ڈسکشن  ءَ  تئی مؤقف  ءَ لگتمال کت نہ کنت۔ اے ھما کار انت کہ ریاست وتی مشینری  ءِ سرا تئی مؤقف  ءَ گڈ  ءُ منج کنت،راستی  ءِ بار دئیگے جھد  ءَ کنت،رد پیشداریت،دنیا  ءَ ایشی  ءِ سر بوھگ  ءَ نئیل ایت،تئو کہ اے کار  ءَ کن اِت تہ بزان تو آئی  ءِ بیانیہ یا تئی جنز  ءِ بابت  ءَ جوڑ بوتگیں امیج  ءَ  نزور کنگ  ءَ  اِت۔ گپّ دور رؤت بلے ریاستی بیانیہ چش بنت ،”بلوچے جنز انڈیا  ءِ پروکسی ئے،بلوچ نیشنلزم بلوچ ایلیٹ کلاسے وتی نپّ  ءُ سِتّانی رکینگے یک چالے،یاکہ فلسطینی جنز نازی کولکلس کلین  ءُ کمیونسٹ پارٹی  ءِ عرب ورژن انت۔۔۔۔“

نبشتانک لبزانکی بوت کنت،راجدپتری بوت کنت،لیکہی بوت کنت،سپر نامگی بوت کنت۔۔۔۔ نبشتہ  ءَ ھمک تبک  ءِ مردم یا ھمک زانت  ءِ  مردم وتی کدّ  ءُ کساس  ءَ جنز  ءِ پروپیگنڈہ  ءِ واستہ نبشتہ کت کنت۔ پروپیگنڈہ  ءِ وسلیگ  ءَ تو وتی  ءُ دری راج ھردکاں باور کنائینت کن اِت،راستی  ءَ پیش داشت کن اِت،وتی جنز  ءِ بابت  ءَ آھانی لیکہ ءُ ڈسکشن  ءِ تہ  ءَ وتی مؤقف  ءَ سر کت کن ئے۔۔۔ ڈسکشن  ءَ کہ تئی مؤقف سانمند کنت تہ ایشی  ءِ سان پدا دور رؤنت۔ انچش کہ ایڈورڈ سعید  ءِ ھمے کتاب انگریزی،ترکش،اسپینی،اٹالین،پرتیگیزی  ءُ عربی زبان  ءَ شنگ بوتگ۔

ھمک راجی جنز  ءِ تہ  ءَ پروپیگنڈہ است۔ آھانی کد  ءُ کساس ھم کسان نہ انت،وسلیگ ھم۔ سئوت ھم پروپیگنڈہ  ءِ بھرے،ڈاکومنٹری  ءُ آزمانک ھم۔۔۔ رفعت الحریر،محمود درویش  ءُ کنفانی  ءَ ھم وتی جنز   ءِ پروپیگنڈہ کتگ،صبا،کازی  ءُ صورت خان  ءَ ھم کتگ یاکہ زندگیں  ءُ ابدمانیں دگے کارستاں کتگ۔ پروپیگنڈہ وتی مھلوک  ءِ پاد کنگ،آھاناں سرپدی دئیگے ھاترا ھم بیت چشکہ سعید گشیت کہ یہودی جنز پہ یہودیاں یک درسگاھے  ءِ بستار  ءَ داریت،چشکہ یہودی جنز  ءَ یہودیانی راجی احساس پاد کتگ  ءُ مکسدے  ءِ واستہ کلّ یکجاہ کتگ انت،”اے ھما نان  ءَ ورنت کہ آ یہودیانی ڈگارانی گلّہ  ءَ چہ درکئیت  ءُ یہودیانی گلّھانی حفاظت  ءَ یہودی توپک کن انت“۔ ھمے وڑا فلسطینی نبشتہ کاراں شئیر  ءُ گدار،سیاسی لبزانک نویس اِتگ  ءُ عرب دنیا  ءَ ھوار،کلّیں جھان وتی زمینی راستیانی بابت  ءَ سرپدی داتگ( اے درگت  ءَ غسان کنفانی  ءِ گدار  ءُ آزمانک سک نامدار انت  ءُ مھمود درویش  ءِ شائری) بلے پروپیگنڈہ دنیا  ءَ را وتی جنز،زمین   ءُ جنز  ءِ راستانی بابت  ءَ  سرپدی دئیگ  ءِ سرا ھم بیت،پہ ایشی  ءِ واستہ تو جنز  ءِ ھلاپ  ءَ نبشتگیں کاراں وان اِت  ءُ وتی چشمک  ءَ چہ ایشانی سرا تجزیہ کن اِت(انچشکہ ایڈورڈ سعید  ءَ کتگ)،داں کہ تئی وتی راج  ءُ دری راج جیڑہ  ءَ مھکمیں رنگے  ءَ زانت بہ کن انت۔ پہ اے کار  ءَ راجی سما گیشتر ودّیت  ءُ دری راج غیر جانبدار باں  ءُ جیڑہ  ءَ واناں،پدا جنز  ءِ بابت  ءَ پیسلہ  ءِ کن انت۔

بلوچ جنز  ءِ سرا ریاستی بیانیہ یے است۔ سطحی بیانیہ ئے۔ سکّ باز نبشتہ کاراں نویس اِتگ  ءُ انچشکہ یہودیاں امریکہ  ءُ یورپ باور کنائینتگ انت کہ ما راست انت ھمے داب  ءَ پاکستان  ءَ وتی راج  ءُ دنیا  ءِ باور کنائینگ  ءِ جھد کتگ کہ ما راست انت۔ منی اسٹڈی نزور انت کہ من باز کم پاکستانی نبشتہ کار ونتگ۔ حمزہ حلوی  ءِ کتاب ”پاکستان مذہبی انتہا پسندی کا ابھار“  ءُ ڈاکٹر مبارک  ءِ ترتیب داتگیں کتاب نیشنلزم کیا ہے  ءَ کسے بہ وانیت تہ زانت کہ ریاستی زانتکار بلوچ جنز  ءَ کجام اینگل  ءَ چار انت  ءُ بلوچ جنز  ءِ ھلاپ  ءَ چونیں منظم پروپیگنڈہ  ءِ کنگ  ءَ انت۔

منا تھنا اے گُشگی ات کہ ایڈورڈ سعید  ءُ فلسطین  ءِ جیڑہ  ءَ ما بلوچ  ءِ کنٹکسٹ  ءَ بچاریں  ءُ بہ جیڑیں کہ اے ”ھورکیں پِڑ“  ءَ چنچو کار پہ کنگ  ءَ ایر انت۔ ھیر بشک یا سعید  ءِ گور  ءَ نبشتہ کاری وتی ترجمانی کنگ انت  ءُ وتی ترجمانی  ءِ کلّیں بھرانی تہ  ءَ یکّے ایش انت کہ وتی جنز  ءِ ھلاپ  ءَ بوتگیں انٹلکچوئل ڈسکورس  ءِ پروش دئیگ  ءُ وتی انٹلکچوئل اسٹینڈ یے آرگ چنچو اژدری انت۔ دانکہ تئی جنز  ءِ سرا استیں باوست تھنا مخالفے بیانیہ  ءَ سانمند مہ بنت بلکیں تئی وتی لیکہ  ءُ  بیانیہ انچو مھکم بہ بیت،رسانک اِش بہ بیت کہ تو دنیا  ءِ دیما وتی ترجمانی ءَ وت کت بہ کن اِت۔

تجزیہ واقعاتانی سرا بوت کنت،عملانی سرا بوت کنت یاکہ نبشتگیں کارانی سرا بوت کنت۔ ما سکّ باز براں واقعہ  ءُ عمل  ءِ سرا تجزیہ کن انت بلے انٹلکچوئل بیانیہ کہ آ نبشتہی دروشم  ءَ دنیا  ءِ دیما ایر کنگ بوتگ انت ایشانی سرا تجزیہ نہ کن انت چشکہ فلسطینی آں کتگ،یاکہ ھاسیں رنگے  ءَ ایڈورڈ سعید  ءَ کتگ۔ تجزیہ  ءَ پیسر باوست الّم انت،اردیں ما ایشاں وان ایں،باوست کن ایں تہ تجزیہ یا نبشتہی دروشم  ءَ تجزیہ کت کن ایں۔