منی ءُ کتابءِ سنگتی۔ گواد ءِ توار

منی ءُ کتابءِ سنگتی۔  

    وھاب مجید                                      

اکس: کمانچر بلوچ

مرچی 23 اپریل اِنت۔ کتابءِ میان اُستمانی روچ اِنت۔ من وتی لوگءِ کتابانی کباٹءِ دیما کُرسیءِ سرا نِشتگ ءُ جیڑگاہاں کہ من کتاب وانگءِ نِشہ کدی ءُ چہ کُجا چِتگ؟

 منی ھیالءَ من آغاخان اسکولءَ چارا یا پنچا وانگءَ اِتاں ھما وھداں چُکانی ماہتاک "بچوں کا رسالہ" ءُ "نونہال" برے برے منی دیما گوستگ اِیت اَنت کہ آھانی تہا چُکانی کِسہّ، اخلاقی سبک ءُ اقوالِ زریںّ مان ِاَت۔ اے ماہتاکانی یک وشتریں گپے چُک ءُ نودربرانی نِمدی اِیت اَنت کہ آھانی جِندءِ ءُ شھرءِ نامءَ گوں چاپ کنگ بیتگ اِیت اَنت۔ من ہم برے برے نِمدی نبشتہ کُت۔ وھدے کہ منی نِمدی چاپ بیت اَنت من گلءَ بال بیتاں۔ 

دیمترا منی کتابانی بَنجاہ ماڑل اسکولءِ لاہیبریری اَت کہ آہیءِ تہا مہے وھداں گیشتر کُہنیں بلے جوانیں کتاب دست کپتگ اَت۔ 

اسکولءِ زمانگءَ مناں دگے شرّیں لاہبریری ے دست کپت کہ آ بی ایس اوءِ بلوچ لاہبریری اَت کہ بلوچ وارڑا ات۔ من چہ اے لاہبریریءَ ہمُک ہپتگ لوگءِ وانگءَ پہ کتاب بُرت۔ ہمیدا چہ من سیاسی لٹریچر ءُ گورکیءِ ماں ءِ وڑیں کتابانی وانگ ِبندات کُت۔ اے ہما وھد اَت کہ بازیں دری ءُ ہندی نبشتہ کارانی ھیال ءُ لیکہ چہ منی سرا گوست اَنت۔ اے زمانگءَ بی ایس اوءِ سنگتانی میانءَ وت ماں وتاں گپ ءُ ترانءَ ہر کسّءَ وتی گپءِ مناہینگءِ ھاترا گیشءَ چہ گیش گِرانیں سیاسی اصطلاح ءُ Jargon کارمرز کُت۔ بلے راستیں اِیش اِنت کہ اے اصطلاحانی ماناہاں  منی وڑیں بازینے داں روچے مرچی سرپد نہ اِنت۔ 
بلوچ لاہبریریءِ وھداں مہے رو آ آر سی ڑی سی گوادر کلبءَ ہم بیت کہ اودا ما ٹیمب پاسءَ پہ نہ ایوک ٹیبل ٹینس لیب کُت بلکینا آر سی ڑی سیءِ لاہبریری ہما وھدءِ گوادر شہرءِ مستر ءُ جوان تریں لاہبرریاں چہ یکّے اَت کہ آہیءِ تہا بازیں سرھالانی سرا کتاب دست کپتگ اَت۔ 

دیمترا ڑگری کالج تربتءَ کہ ما شُت اِیں گُڑا اُودا فدا شہید چوکءَ مُلا آحمد دشتیءِ دکانءَ روتاک ءُ کتاب ہم دست کپتگ اَت۔ مُلاءِ دکانءَ ہم منی وانگءِ شوک ودینت۔ 

اے اَرلی ناہنٹیز ءِ زمانگ اَت۔ اے زمانگءَ شے رگام ءَ (جان محمد دشتی) واجہ واحد بندیگءِ بلوچی ماہتاکءَ نویسگ بندات کُتگ اَت۔ واجہ شے رگامءِ قلم چست کنگءِ بنیادی سبب ہشتاد ءُ ہشتءِ جنرل الیکشنءَ میر غوث بخش بزنجوءِ شکست اَت۔ واجہ شے رگام چرے شکستءَ سکّ باز دلپروش اَت۔ آہیءَ ہما وھدءِ بی این واہی ایم، سردار عطااللہ ءُ اینٹی میر غوث بخش سیاسی قوتانی ھلاپءَ بلوچی ماہتاکءِ تاکانی تاک سیاہ کُت اَنت۔ مناں یات اِنت آ وھداں بلوچی ماہتاکءِ ہمُک ماہءِ نوکیں تاکءَ بیدے شے رگامءِ آرٹیکلاں دگہ ہچی مان نیست اَت۔ 

من بلوچی وانگ چمدا بُنگیج کُت۔ شے رگامءِ نبشتانکاں بی ایس او ءُ آہیءِ سینیر ساتھی آنی سیاسی کردءِ بارہءَ بازیں سوالے چست کُت۔ اے وڑیں نبشتانکاں منی وڑیں بازیں نودربرے یک نیمگے سیاسی میچورٹی ءِ نیمگءَ بُرت ءُ دومی نیمگءَ میے بلوچی وانگ ءُ زانگ ءُ نویسگءِ ھُّب ءُ واھگ ہم گیش کُت۔ پدا منی دو دوستیگیں سنگت ءُ ہم سبّک واجہ اے آر داد ءُ واجہ وحید ہمدرد ءِ سنگتیءَ گوں ہم مناں بلوچی وانگ ءُ زانگءِ سِکین رست۔ 

اے زمانگءَ وھدے کہ منی سر کراچی ءُ کوہٹہءَ کپت ءُ مناں وھد رست گُڑا من المءَ اُردو بازار ءُ گوشہِ ادبءَ سرے جت ءُ یک نا یک کتاب ے زُرت گوں۔ منی اے عادت تنے وھدی ہم برجا اِنت۔ 

 یک وھدے انچیں اتک کہ منی دزگٹّی ءُ ٹاہم منیج نہ کنگءِ سببءَ من کتابءِ وانگ باز کم کُت۔ بلے مرچاں پدا منی کوشست اِنت کہ چیزے نا چیزے بوان آں۔ پیسرا مناں ہر وڑیں کتاب دست کپت من ونت بلے مرچاں من سلیکٹیو selective جوڑ بیتگ آں پرچا کہ یک انسان ے وتی تیوگیں طبعی عُمرءَ چُنت کتاب ونت کنت؟ بقولِ کُلدیپ نیر ہیگءَ ایشیءِ واستا یک زِندے بس نہ اِنت۔ پمشکا جوانیں کتاب درگیجگ ءُ وانگءَ پہ سلیکٹیو بیگ کپ اِیت۔ 

بنی آدمءَ وتی گوست، زندمان ءُ زندءِ ہمُک پِڑ ءُ وتی ھیال ءُ لیکہانی سرا کروڑانی کتاب نویستگ پمشکا یک انسان ےءَ پہ المی اِنت کہ آ وتی تبیت، شوک ءُ زرورتءِ مُتابکءَ ہما سرھالانی کتاباں در بہ چِنت ءُ بوان اِیت کہ آہیءِ وتی فیلڑ ءِ علم ءُ ہنرءَ ودینیت ءُ وھدءِ ہمراہیءَ شرتر ءُ جوان ترے کنت۔ 

مرچاں منی ہم کوشست ہمیش اِنت کہ ہما کتابءَ بوان آں کہ آہیءَ بنی آدمءِ زند ءُ چاگردءِ سرا جوانیں اسرے دور داتگ۔۔۔ءُ ہما کتابءَ گوں سنگتی بکناں کہ آہیءَ مھلوکءِ پِگری ءُ چاگردی بدلیءَ پہ کردے پیلو کُتگ۔ 

بُنیادی سورتءَ من نان فیکشن وانوک ے آں کہ آھانی تہا چاگردی، علمی، سیاسی ءُ مالی سرھالانی سرا من واناں۔ بلے برے برے جوانیں فیکشنءِ کتاب ے کہ دست کپ اِیت گُڑا آہیءَ ہم چاراں چُش کہ پاولو کوہلوءِ " دی الکیمسٹ" کہ من ونت آہیءِ تہا بنی آدمءَ پہ جوانیں کلوہ ے مان اَت۔ علمی، چاگردی ءُ سیاسی سرھالاں چہ ابید ہم منی کوشست بیت کہ زندءِ ایندگہ سرھالانی سرا ہم کمّے باز بوان آں۔

منی ھیالءَ من وتی یک ءُ دو دل پسندیں کتاب گوں شُما شیر بکناں۔ ھستیں عہدءِ یک مزنیں نبشتہ کارے " یووال نوح ہراری" اِنت۔ تنے وھدی من ہراریءِ دو کتاب ونتگ اولی Sapien ءُ دومی 21st Lessons of 21st Century 
سیپین بنی آدمءِ راجدپترءِ سرا نویستگیں کتابانی تہا یک ماسٹر پیسے۔ ہر کسءَ کہ بنی آدمءِ گوست ءُ راجدپترءَ گوں ھُب ے است آ اے کتابءَ الّم بوان اِیت۔ دومی " ٹوینٹی فرسٹ لیسنز آف ٹوینٹی فرسٹ سنچری" بیست ءُ یکمی کرنءِ زرورت ءُ لوٹانی بابتءَ اِنت۔ اے کتابءَ ہمک نودربر بوان اِیت ءُ سرپدی بہ گپت کہ ھستیں عہدءِ زرورت چی اَنت؟ ءُ آوکیں عہدءِ لوٹ چی بیت کُت کن اَنت؟ دانکے آ آوکیں وھدءِ چیلنجاں پہ وتءَ تیار بکن اَنت۔ 
ہمے پیم ڑیرن ءُ جیمز روبنسنءِ کتاب Why nations fail ہم یک جوانیں کتاب ے۔ اے کتاب پدمنتگیں قومانی پدمنتگیءِ سببانی بابتءَ گپ جنت۔ 

پال کینڑی ءِ کتاب The rise and fall of great powers ہم یک سکیّں شریں کتاب ے کہ مزنیں میان اُستمانی تاکت ءُ ریاستانی سوب مندی ءُ بے سوبیءِ سرا گپ جنت۔ پال کینڑی گُشیت کہ دُنیاءِ مزنیں تاکت ہما وھدءَ مزن بیتگ اَنت وھدے کہ آھانی گورا نوکیں ٹیکنالوجی ءُ علمءِ ہمراہیءَ دو چیز بیتگ یکّے فوجی تاکت ءُ دومی آھانی مالی وشھالی ۔ اگاں اے دوہینانی تہا یکّے ہم نِزور بہ ترِایت آھانی مزنی ھلاس بیت۔ 

پاکستانی راہٹرانی تہا ڑاکٹر مبارک علی ءِ دو کتاب "پاکستانی معاشرہ" ءُ "یورپ کا عروج" مناں دوست بنت۔ پاکستانی معاشرہءِ تہا ڑاکٹر ساھبءَ پاکستانی ریاست ءُ چاگردءِ اڑ ءُ جنجال ءُ تضاداتانی بابتءَ گپ جتگ ءُ یورپ کاعروج مارا اے جُستءِ پسّوءَ دنت کہ چے پیم یورپی قوم مرچی دُنیاءِ وشھالیں قوم جوڑ بیتگ اَنت. ایشاں چہ ابید چُشیں ہزارانی کتاب است کہ آھاں بنی آدمءِ ِدلوشّی ءُ پِگری ءُ چاگردی بدلیءَ پہ مزنیں کِردے پیلو کُتگ۔ 

مرچیگیں " ڑیجیٹل عہد" ءَ بازیں مردم ے ءِ ھیال اِنت کہ کتابءِ ھارڑ کاپیءِ وانگءِ رواج روچ پہ روچ ھلاس بوان اِنت ءُ نِی نودربر ءُ ورنا اِی ریڑنگ ءُ اِی لرننگءِ نیمگءَ روگءَ اَنت۔۔۔ اگاں ہمے وڑ اِنت گُڑا منی ھیالءَ اے یک جوانیں ٹِرینڑے۔ زاھر اِنت مرچیگیں عہدءِ وتی لوٹ اَنت ۔ مرچی آہی ٹی ءُ اسمارٹ موباہل فونءِ عہد اِنت۔ مرچی دُنیاءِ کُنڑ کُنڑے ھال بیست ءُ چار کلاگ تہی کیسگءَ اَنت۔ اگاں مہے ورنا وتی موباہل فون، لیپ ٹاپ ءُ ٹیباں شر کارمرز بکن اَنت ءُ انفارمیشن ءُ "ٹک ٹاک"ءِ  ہمراہیءَ ہمے  ڑیواہسانی سرا کتاب ڑاون لوڑ بکن اَنت ءُ بوان اَنت گُڑا ایشیءَ چہ وش تریں گپ نیست۔ اے وڑا آھانی ورلڑ ویو World view ہم پِراہ ءُ شاھگان بیت اِنت ءُ آھانی تہا کریٹیکل تھینکنگ ، وِزڑم ءُ آھانی تخلیقی صلاحیت ہم ودّنت۔ 

منی ھیالءَ کتابءَ بنی آدم وام دار کُتگ ما ھرچی بکنیں کتابءِ ھکّءَ ادا کُت نہ کنیں۔ کتابءَ انسان زمینءَ چہ آزمانءَ سر کُتگ۔ اے ہمے کتاب اِنت کہ مہے پیرینانی علم ءُ تجربہ ے مارا سر کُتگ اَنت ءُ دیمترا ما وتی پیرینانی ہمے داتگیں کتاب ءُ علمءِ سرا وتی نوکیں علمءِ بُن ھِشت اِیر کُتگ۔ 

اگاں کتاب ءُ علمءَ بنی آدمءِ زندءَ چہ بہ کش ے گُڑا بگندے بنی آدم یک رندے پدا چو وتی بُن پیرکءِ زمانگءَ جہالت ءُ بے علمیءِ کورچاتءَ بہ کپیت ءُ کُدرتءِ دستءَ لاچار ءُ لیبوے بہ بیت۔