فلسطین ءُ اسرائیل ءِ جیڑہ (دومی بھر)

نبشتہ کار: ماران بلوچ

نونزدہ سد ءُ چل ءُ ھشت ءِ جنگ عربانی واستہ یک بلائیں ردی یے بیت، ایشی ءِ مستریں تاوان فلسطین ءِ مھلوک ءَ رسیت، جنگ ءِ میان ءَ فلسطینی ریاست ءِ واستہ دیگ بوتگیں ھند ءُ دمگاں ھم اسرائیل قبضہ کنت، وھدے کہ جنگ ھلاس بیت تھنا ویسٹ بینک ءُ غزہ ءِ پٹی پشت کپنت ءُ فلسطینی وتی جند ءِ سرکارے ھم جوڈ کُت نہ کن انت۔ اے دویں ھند ءُ دمگاں چہ ویسٹ بینک (اے ھند ءَ ھمے واستہ ویسٹ بینک گوشنت چیا کہ دریا ءِ اُردن ءِ روبرکتی نیمگ ءَ کپیت) ءَ  اُردن قبضہ کنت ءُ غزہ ءِ ھند ءُ دمگاں مصر قبضہ کنت۔

نونزدہ سد ءُ چِل ءُ ھشت ءِ جنگ ءَ پَد چی بیت؟

•Nakba (Catastrophe)

جنگ ءِ سبب ءَ فلسطین ءِ مھلوک دَر بَدر کنگ بیت، ھرچ ھندے کہ اسرائیل قبضہ کنت، اود ءِ عرب دَر کنگ ءُ گلّینگ بنت، باز مردم روت غزہ ءُ ویسٹ بینک ءَ آباد بیت ءُ بازیں مردمے نزیک ءُ گْور ءِ ایدگہ عرب مُلکاں رَو انت، بِزاں کہ مصر، اُردن، لبنان ءُ شام ءَ۔ فلسطینی عرب انچُش بزگ بنت کہ اِیشاں وتی عرب ھم شریں وڈے ءَ زورگ ءَ ساڑی نہ بنت۔ گوشنت کہ اے میان ءَ ھپت لَک فلسطینی تاچینگ ءُ گلّینگ بیت، جِند ءِ زمین ءَ چہ زِبار کنگ بنت۔ ھمے واستہ عرب ایشی ءَ را "نکبہ" گوشنت، بِزاں کہ تباھی۔

روچ گْوزان بنت ءُ اے جیڑہ ھم ھمے وڑ ءَ وتی جاہ ءَ اُوشتیت، چُوش کہ نو اے وھد ءَ فلسطینی عرب چُشیں شریں پوزیشن ءَ ھم نہ بنت، ھمے سبب بیت کہ اسرائیل وتی بن اِشتاں مضبوط کنان کنت ءُ ویسٹ بینک ءُ غزہ پٹی ءَ ھم وتی زورگیری ءِ چیر ءَ کنت۔ اے میان ءَ اسرائیل ویسٹ بینک ءِ سک باز ھنداں زوریں سٹلمنٹ (Illegal Settlements) جوڈ کنت ءُ یہودی مھلوک ءَ را ساڑائیت کہ شما بُرو اِت ویسٹ بینک ءِ دمگاں آباد بِہ بئیت۔اِیشانی آیگ ءَ گوں یو این قرارداد ءِ رِد ءَ  فلسطین ءَ رستگیں زمین روچ پہ روچ کسان بْوھان بیت۔ دیمتر ءَ اسرائیل یک قانونے پاس کنت "Law of Return" ءِ نام ءَ، اے قانون ءِ رِد ءَ دگنیا ءِ ھرچ کُنڈ ءَ چہ یہودی اسرائیل ءَ اتک کناں ءُ اِد ءَ آباد بوت کن انت، ریاست آیاں وش اتک کنت۔ اِد ءَ چہ دگنیا ءِ کُنڈ کُنڈ ءَ چہ یہودی کاینت ءُ اسرائیل ءَ آباد بنت۔

•FATAH or Palestine Liberation Organization (PLO)

نونزدہ سد ءُ پنجاہ ءِ گُڈّی سالاں یاسر عرفات، خلیل الوزیر ءُ دگہ بازیں سیاسی سروکے فتح پارٹی ءَ جوڈ کنت ءُ فلسطین ءِ آزاتی ءِ واستہ اولی رند ءَ یک منظمیں دروشمے ءَ زرمبشتے بِندات کن انت، ایشانی مول ءُ مراد بیت کہ ھما زمین کہ یو این قرار داد ءِ رِد ءَ عرب ریاست ءِ واستہ دیگ بوتگ انت، اسرائیل ءُ ایدگہ مُلکانی لشکر اے جاھاں یل بِہ دینت، چیا کہ اِد ءَ تہھنا فلسطینی مھلوک ءِ حق اِنت۔

اِیشانی زْرمشت مِیزان مِیزان ءَ مزن بوھان بیت ءُ داں نوزدہ سد ءُ شَست ءُ چار ءَ پی ایل او بِزاں کہ فلسطین لِبرریشن آرگنائیزیشن جوڈ بیت۔ یاسر عرپات ءِ سروکی ءَ اے زْرمشت سرجمیں دگنیا ءَ نامدار بیت، پی ایل او وھد وھد ءِ سر ءَ اسرائیل ءِ سر ءَ اُرش کنت ءُ اے اُرشاں چہ یہودی لشکر مزنیں تاوانے وارت۔

•Six Day Arab-Israel War 1967

نوزدہ سد ءُ چِل ءُ ھشت ءِ جنگ ءَ پَد شَست ءُ ہھپت ءَ یک برے پَد ءَ عرب مُلک بِزاں کہ مصر، اُردن ءُ شام گوں اسرائیل ءَ دیم پہ دیم بنت۔ اسرائیل ءِ سرکار ءَ گُمان بیت کہ عرب ملک آیانی سر ءَ اُرش ءِ تیاری کنگ ءَ انت، ھمے ھاتر ءَ اسرائیل پیسر ءَ عرب مُلکانی سر ءَ اُرش کنت، شَش روچ ءِ تہا یہودی سئے ایں مُلکانی لَشکراں شِکست دنت ءُ مصر ءِ گْور ءَ چہ غزہ ءِ پٹی، اُردن ءَ چہ ویسٹ بینک ءُ شام ءَ چہ گولان آئیٹس ءَ پچ گِیپت ءُ قبضہ کنت۔ اِد ءَ چہ عرب مُلک سک باز نِزور تَر انت، اے جنگ ءِ تھا اسرائیل ءِ لشکر سئے ایں مُلکانی لشکراں انچوش پُروش  دَنت کہ ایشانی گْور ءَ ھچ پشت نہ کپیت، ھمے وھد ءَ اسرائیل دگنیا ءِ دیم ءَ یک تمردیں تاکتے ءَ گوں وتی پجار ءَ کنائینیت۔ 

ھپتاد ءُ سئے ءَ یکبرے پَد ءَ جنگ بیت ءُ اے جنگ ءَ ھم اسرائیل باج بارت۔ اسرائیل ءُ عربانی میان ءَ جنگ ءِ روانی نہ اُشتیت، ھم چیزے سال ءَ پَد الم یک جنگے بیت۔

نونزدہ سد ءُ ھپتاد ءُ نوہ، ھما سال بیت کہ کَس اُمیت ھم نہ کنت، مصر ءُ اسرائیل ءِ میان ءَ امریکا ءِ سروکی ءَ یک Peace Treaty یے بیت۔ ایشی ءِ تھا مصر یہودی ریاست، بِزاں کہ اسرائیل ءِ مَنّگ ءِ جار ءَ جنت۔ مصر اولی عرب ءُ اسلامی مُلک بیت کہ اسرائیل ءَ مَنّیت۔ اد ءَ چہ اسرائیل یک بلائیں تاکتے جوڈ بیت، امریکا ھم اِیشاں شریں رنگے ءَ  کُمک کنت ءُ یہودی عربستان ءِ تھا امریکا ءِ مفادانی پشت پنائی ءَ کنت۔

فلسطین ءُ اسرائیل ءِ جیڑہ انچوش دیم ءَ روان کنت۔ عربستان ءِ بے ایمنی ءِ یک بلائیں سببے ھم ھمے جیڑہ اِنت۔

•Formation of HAMAS

ھشتاد ءُ ھپت ءِ سال ءَ فلسطین ءِ سیاست ءِ تھا "حماس" ءِ نام ءَ یک نوکیں گلّ ئیے دیم ءَ کیت۔ ایشی ءَ شیخ احمد یاسین ءُ محمود ال زاہر ءُ آیانی دگہ بازیں ھمراہ یے جوڈ کن انت۔ حماس ءِ جوڈشت ءَ پَد فلسطین ءِ سیاست ءَ مزنیں رَد ءُ بَدلے کیت ءُ اسرائیل ءِ سر ءَ اُرش ھم گیش بوھان بنت۔  حماس ءِ جوڈشت ءَ ایران یک بلائیں کردارے پیلو کنت ءُ روچ مرچی ھم ایشانی مستریں کُمک ءَ ایران کنگ ءَ اِنت۔

•Oslo Accords 1993

فلسطینی سیاست ءِ تھا مستریں نوکیت نَوَد ءُ سئے ءَ کیت،  ناروے ءِ شھر اوسلو ءَ پی ایل او ءُ اسرائیل ءِ میان ءَ گپ ءُ رَپ بندات بیت ءُ بیست اگست ءَ ایشانی میان ءَ اوسلو اکارڈز ءِ نام ءَ یک "Peace Treaty" یے بیت، اولی رند ءَ پی ایل او اسرائیل ءَ را مَنّیت ءُ زائنسٹ فلسطین ءَ را من اَنت۔ اسرائیل، غزہ ءُ ویسٹ بینک ءَ چہ وتی لشکر ءَ در کنت۔ یاسر عرپات ءُ اسرائیل ءِ سروزیر ءَ ھمے سال ءَ امن ءُ ایمنی ءِ نوبل داد ھم دیگ بیت۔ اوسلو اکارڑز ءِ بنیاد ءَ نود ءُ چار ءَ یاسر عرپات ءِ سروکی ءَ فلسطین ءِ اولی گورنمنٹ جوڈ بیت ءُ عرپات فلسطین ءِ اولی سروک (صدر) جوڑ بیت۔

گڑا پد ءَ چی بیت کہ اے ایمنی ءِ جاور گنتر بنت؟ دیمتر ءِ بھر ءَ ھستیں جاورانی سر ءَ گپ ءُ سرپدی دیگ بیت۔

اولی بھر ءِ لنک

https://gwadaretawar.blogspot.com/2023/10/blog-post_12.html